Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги о'рта махсус, касб-ҳунар таълими маркази

Касалликка қарши кураш ва олдини олиш тадбирлари. Касал ба- лиқларни формалин эритмасининг 1:500 нисбатдаги консентратсиясида 45 дақиқа экспозитсия (ушлаб туриш) қилиш йўли билан ишловдан ўтказилади. Ванналарда калий перманганат эритмасида 15—20 °C ҳароратда 1:50000 нисбатда 2—3 соат давомида, агар ҳарорат 21— 30 °C бўлса, 1:100000 нисбатда 1,5—2 соат давомида ушлаб турилади. Агар ҳарорат 20 °C гача бўлса, 15 кунда бир марта, 20 °C дан юқори бўлса, ҳафтасида бир марта хлорофос билан 0,3— 0,5 г/м³ дозада ишловдан о ътказилади. Оқ амур ва буффалолар- нинг лернеялардан қутулиши учун карбофос 0,1 мг/л консен- тратсиясида икки марта икки ҳафта оралатиб қўлланилади. Сўндирилма- ган оҳакни 100—150 кг/га миқдорда икки маротаба май ва сентябр ойларида киритиш ҳам яхши самара беради. Бунда сув- нинг пҲ—8,5—9,0 гача кўтарилиб, эркин юрувчи қисқичбақа- ларнинг науплиал ва копеподит босқичларини йўқотишга эришилади. Органик бо ъёқлар — асосий бинафшаранг «к» ва аниқ — яшил бўёқлар 0,1—0,2 г/м³ консентратсияда эркин босқичдаги қис- қичбақаларни ўлдиради.
Чет элда хлорофос препаратининг аналоги мазотен ва диптерекс (0,25г/м³ миқдорида ҳафтасига бир маротаба 5 ҳафта давомида) кенг қўлланилиб келинмоқда. Хўжаликда зарарланган балиқларни келтирмаслик, лернеяларнинг науплиал ва копеподит босқичларини киритмасликка қаратилган комплекс умумий профилактик тадбирларни ўтказиш, ҳовузлардаги лойқаларни қуритиш йўли билан, дезинфекция ишларини мунтазам равишда амалга ошириш мақсадга му- вофиқдир. Балиқларни ташишда назорат ўрнатмоқ лозим. Бош ва сув билан таъминловчи ҳовузларда зарарланган балиқлар бўл- маслигига эътибор бериш, шаршараларда профилактик тадбирлар: ёш ва катта ёшдаги балиқларни алоҳида ўстириш, ҳовузларда ҳам- мадан кўра кўпроқ мойил балиқ турларининг (оқ амур ва буффало) сонини чегаралаш керак.
Аргулоз — бу балиқларнинг инвазион касаллиги бўлиб, уни Аргулус авлодига мансуб А.фолиаcеус, А.cорегони ва А.жапониcус қисқичбақаларининг паразитлик қилиши оқибатида қўзғатилиб, ка- саллик балиқларнинг ориқланиши, камқонлиги, озиқани емай қў- йиши, терида турли катталикдаги яраларнинг пайдо бўлиши ва баъзан эса балиқларнинг нобуд бўлиши билан характерланади.
МДҲнинг Европа ҳудудида, Сибирда, Марказий Осиё республикаларидаги чучук сув ҳавзаларида Аргулус фолиаcеус тури тарқалган бўлса, Узоқ Шарқ ўлкасида А.cорегони, Ғарбий Европа, Украина ва Амур бассейнида А.жапониcус турлари тарқалган. Қисқичбақалар балиқ терисида паразитлик қилиб, қон билан озиқла- ниши оқибатида балиқларни ориқлатиб, баъзан эса нобуд бўлишига олиб келиши ҳам мумкин.
Қўзғатувчиси. Аргулус фолиаcеус катта ҳажмдаги қисқичбақа бўлиб 6—7 мм, А.жапониcум эса 4—8 мм. Танаси овалсимон- юмалоқ шаклда, бир-бирига қўшилиб кетган бош-кўкрак ва майда қорин қисмлардан иборат. Бел қисми қалқон билан қопланган. Кўзи бор, сўрувчи хартумча ҳамда 4 жуфт сузувчи оёқлар- дан иборат. Иккала қисқичбақалар бир-биридан дум сузгичлари- нинг катталиги ва шакли билан фарқ қилади.