Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги низомий номидаги тошкент давлат

 
Бозор Ўринбоев 
Бозор 
Ўринбоев ўзбек тилшунослигининг таниқли сермаҳсул 
олимларидан бири, филология фанлари доктори (1976), профессор (1979), 
халқаро Antique World илмий академиясининг академиги (2003). 
Бозор Ўринбоев 1936 йилда Самарқанд вилоятида туғилди. 1950-1954 
йилларда Самарқанд шаҳрида педагогика билим юртида ўқиди. 1954-1959 
йилларда Алишер Навоий номидаги СамДУда таълим олди. 
Олим 1964 йилда “Ҳозирги ўзбек адабий тилида вокатив категория” 
мавзусида номзодлик, 1976 йилда эса “Ўзбек сўзлашув нутқи синтаксиси 
масалалари” мавзусида докторлик диссертациясини ёқлади. 
Б. Ўринбоев нафақат илм йўлида, балки жамоатчи, раҳбар сифатида ҳам 
баракали ва самарали меҳнат қилди. У мактаб директори, СамДПИ ва Жиззах 
ДПИ ректори, Жиззах шаҳри “Билим” жамияти раиси, Жиззах шаҳар 
кенгашининг депутати, СамДУ илмий кутубхонасининг бош директори каби 
қатор лавозимларда ҳам фаоллик кўрсатди. 
Б. Ўринбоев ўзбек тилининг долзарб муаммоларига оид ўнлаб жиддий 
тадқиқотлар яратди. Булар: 1. «Ҳозирги ўзбек тилида вокатив категория» 
(1972). 2. «Ўзбек тили сўзлашув нутқи синтаксиси масалалари» (1974). 3. 
«Синтаксический строй узбекской разговорной речи» (1978). 4. «Сўзлашув 
65
Э.Бегматов. Исм чиройи. -Т.,1994, 88-бет. 
66
Э.Бегматов. Ўзбек исмлари.-Т.,1998, 4-бет 

---

134 
нутқи» (1979). 5. «Ўзбек сўзлашув нутқи» (1982). 6. «Ўзбек адабий тили 
тарихи» (ҳамкор, 1982). 7. «Нотиқлик маҳорати» (ҳамкор, 1984). 8. «Туркий 
филологияга кириш» (1989). 9. «Бадиий текстнинг лингвистик таҳлили» 
(ҳамкор, 1990). 10. «Ҳозирги ўзбек тилининг сўзлашув услуби» (ҳамкор, 
1991). 11. «Функционал услубият ва унинг моҳияти» (1992). 12. «Ўзбек 
адабий тили тарихи» (ҳамкор, 1995). 13. «Самарқанд вилояти 
топонимларининг изоҳи» (1997). 14. «Ҳозирги ўзбек адабий тили» (2001). 15. 
«Асрлардек барҳаёт номлар» (2003). 16. «Тилшунослик назарияси» (2004). 
17. «Ҳозирги ўзбек адабий тилида синтактик муносабатлар» (2005) ва 
бошқалар. 
Юқоридагилардан маълум бўладики, проф. Б.Ўринбоев ўзбек тилининг 
синтаксиси, тил тарихи, нутқ маданияти, услубшунослик ва топонимика 
соҳаларида баракали ижод қилган ва ушбу соҳаларнинг шаклланиши ҳамда 
ривож-ланишига ўзининг муносиб хиссасини қўшган етук олимдир.