Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги низомий номидаги тошкент давлат



Download 5,01 Kb.
Pdf ko'rish
bet73/147
Sana14.04.2023
Hajmi5,01 Kb.
#927904
1   ...   69   70   71   72   73   74   75   76   ...   147
Bog'liq
Umumiy tilshunoslik R.Rasulov

ИККИНЧИ ҚИСМ 
ТИЛШУНОСЛИКНИНГ НАЗАРИЙ МАСАЛАЛАРИ 
I. ЛИНГВИСТИКА ВА УНИНГ ТУРЛАРИ 
Лингвистика термини қатор Европа мамлакатлари: инглиз, француз, 
немис, испан, рус ва бошқа тилларда фаол қўлланилиб, тил ҳақидаги фанни 
англатади. Ушбу сўзнинг ўзаги lingua бўлиб, тил деган маънони беради. 
Бинобарин, лингвистика терминининг ўзбек тилидаги муқобили, маънодоши 
тилшунослик бўлиб, улар ўзаро синонимик муносабатга киришади.
Лингвистика ёки тилшунослик фани ўзига хос мураккаб ижтимоий ҳодиса 
бўлган алоқа қуролини – тилни система сифатида – бир бутун объект 
сифатида тадқиқ ва таҳлил қилади. Айни жараёнда у турли кўринишларда, 
шаклларда кузатилади. Бу ижтимоий характерга эга бўлган тилнинг 
моҳиятидан, уни турли томондан ўрганиш, текшириш лозимлигидан ва бу 
илмийлик нуқтаи назаридан мутлақо тўғри эканлигидан келиб чиқади.
Лингвистика ниҳоятда қудратли маънавият белгиси, миллат кўзгуси, 
бойлиги бўлган тилни ўрганиш жараёнида қуйидаги кўринишларда намоён 
бўлади: 
1. Динамик лингвистика.
2. Статик лингвистика.
3. Атомистик лингвистика.
4. Структурал лингвистика.
5. Синхрон лингвистика. 
6. Диахрон лингвистика. 
7. Интралингвистика.
8. Экстралингвистика.
9. Макролингвистика.
10. Микролингвистика.
11. Паралингвистика.
12. Психолингвистика. 
13. Социолингвистика. 
14. Этнолингвистика. 
15. Математик лингвистика. 
16. Нейролингвистика. 
17. Компьютер лингвистикаси. 
18. Когнитив лингвистика ва бошқалар. 


146 
1. Динамик лингвистика.
Динамик лингвистика, асосан, тилни реал 
мавжудлигида,коммуникатив 
жараёнда 
турлича 
вазифаларни 
фаол 
бажаришда, «тараққиётда», ўзгаришда тадқиқ қилади.
2. Статик лингвистика.
Статик лингвистика тил фаолиятидаги тўлиқ 
синхронлашган муайян бир даврни (бўлакни) ажратади ва уни тасвирлайди.
Тилшуносликнинг ушбу соҳаси, динамик лингвистикадан фарқли, тилдаги 
ривожланиш ва ўзгариш жараёнидан мутлақо четлашган, унга яқинлашмаган 
ҳолда тилнинг ҳозирги – замонавий даври билан боғлиқ маълум бир «қотган» 
қисмини 

ҳолатини текширади.

Download 5,01 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   69   70   71   72   73   74   75   76   ...   147




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish