Ўзбекистон республикaси олий вa ўртa мaхсус тaълим вaзирлиги низомий номидaги

1.Biror ertakdagi tayanch va qo‘shimcha so‘zlar yordamida ijodga 
yo‘naltirish.
Bunda bolalarga ertak nomi aytilmasdan (avvaldan tanish hikoya, she’r 
yoki ertak), matndagi kalit so‘z va unga qo‘shimcha notanish jumlani keltirish orqali 
yangi ertak yaratish vazifasi beriladi.
2. Yakunlangan ertakni davom ettirish.
Bunday yondashuv orqali kamol 
topayotgan bola shaxsining o‘ylab topilgan voqea-hodisalar, atrofidagi predmet va 

---

173 
narsalarga bo‘lgan munosabati o‘rganiladi, tanish va notanish so‘zlarni o‘z o‘rnida va 
maqsadli ishlata olish qobiliyati rivojlantiriladi.
3. Adabiy qahramonlarning keyingi hayotini tasvirlash. 
Ma’lumki, yosh 
bolalar tafakkurida mantiqdan ko‘ra fantaziyaning ta’siri ko‘proq seziladi. Ulardagi 
o‘y-xayol, orzu-umidlarga berilish xususiyati yuqoriligi ko‘zda tutilgan holda ma’lum 
syujet, tanish qahramonlarni qatnashtirib yoki nomlarini o‘zgartirib yangi ertak ijod 
qilishga sharoit yaratish mumkin. Buning uchun ertak o‘rganilganidan so‘ng “Shundan 
keyin qahramonning hayoti qanday kechgan bo‘lishi mumkin?”, “Siz uning o‘rnida 
bo‘lganingizda qanday yo‘l tutar edingiz?” kabi savollar orqali voqealar davomini 
o‘zlari istagandek yakunlash vazifasi berilgani ma’qul. Buning uchun muayyan 
qahramon xatti-harakati, fe’l-atvori yoki nojo‘ya qilmishlari bolada e’tiroz 
uyg‘otadigan, o‘ylantiradigan mazmundagi matn yoki lavhalar tanlanishi maqsadga 
muvofiq. Masalan, “Maqtanchoq bo‘ri” ertagini o‘rganishda shunday yo‘l tutish 
mumkin.
Ertak syujeti qiziqarliligi, tilining ravonligi va tushunarliligi bilan bola e’tiborini 
tortadi. Voqealar rivojida bo‘ri obrazidagi maqtanchaqlik illati otxonada uni yolg‘iz 
qolishiga, uyga sudralib borishga majbur etadi. Bo‘ri maqtonchoqligidan boshqa 
bo‘rilar ishonchini suiste’mol qilgan. Shuning uchun ham peshonasidan dakki yeb, 
yolg‘izlikda tentiraydi. Bo‘rilar tashlab ketgach, uning ahvolini qanday tasavvur 
etishlari, kelgusida nimalar qilgan bo‘lishi mumkinligi yuzasidan beriladigan topshiriq 
bola aqlini charxlaydi, bosh qotirishga majbur qiladi, ijodiy fikrlashga o‘rgatadi. 
Boladagi achinish va xayrixohlik hislari qahramon tabiatiga mehnatsevarlik, 
qat’iyatlilik, irodalilik sifatlarini olib kirish orqali o‘zgartirilishi kutiladi. Albatta, 
bunday usullar orqali ularda salbiy odatlarning oqibati haqida muayyan xulosalar 
shakllana boshlaydi.