Ўзбекистон республикaси олий вa ўртa мaхсус тaълим вaзирлиги низомий номидaги

Adabiyotlar: 
1. Musayev N. Oilada bola tarbiyasining psixologik xususiyatlari. – Maktab va Hayot 
jurnali, 2005 yil, №3, 18-19 betlar. 
2. Hasanboyeva O.U. Tojiyeva M.X, Toshpo’latova Sh.K, va boshq. Maktabgacha 
ta’llm pedagogikasi. Pedagogika kollejlari uchun o ‘quv qoilanma (3-nashr). Т.: «ILM 
ZIYO», 2012. – 31,135,137 b. 
3. Otаvаliyevа U. Bolа -tаrbiyasidа bogʼchа vа oilа hаmkorligi Toshkent «O‘qituvchi» 
1994.y 8-9 
4. “Oilalar va mahalliy jamoatchilik bilan hamkorlik” Metodik qo’llanma (birichi 
nashr) Toshkent : 2020-y. 12,13,14 b. 
5. Qodirova F.M. “Maktabgacha pedagogika”: o’quv qo’llanma Toshkent 
«Ma’naviyat» 2013. 157-b. 
MAKTABGACHA KATTA YOSHDAGI BOLALARDA BILISHGA 
QIZIQISHNI SHAKLLANTIRISHDA ERTAKTERAPIYANING 
AHAMIYATI 
Sabirova Kamola Abdunabixodjayevna 
TDPU tayanch doktoranti 
 
Maktabgacha ta’lim tizimi uchun bolalarning bilish faoliyati muammosi mazkur 
yosh davri uchun juda muhimdir. Doimiy ravishda o‘sib boradigan bilimlar hajmini 
oqilona hisobga olish o‘sib kelayotgan avlodning ta’lim-tarbiyasiga yangi talablar 
qo‘yadi. Eng avvalo, kognitiv, ya’ni bilish faolligini rivojlantirish vazifasi turadi. 
Mazkur yoshdagi bolalarning bilishga qiziqishi va hissiyotining yuqoriligi ularda 
birgalikda qayg‘urish, kechayotgan hodisalarga mansublik hissini keltirib chiqaradi. 
Shu sababli bolalarda atrof-muhit hodisalari va odamlarning hatti-harakatlariga 
qiziqishni ilk bolalik davridan uyg‘otish va ularga nisbatan hissiy-ijobiy munosabatni 
shakllantirish talab etiladi. 
Bola o‘zini o‘rab turgan atrof-muhit va tabiatning muayyan xossalarini: 
havoning issiq-sovuqligini terisi bilan, suyuqliklarning ta’mini tili bilan, havodagi

---

172 
hidni burni bilan, tabiatdagi xilma-xil ob’ektlarning rangini ko‘zi bilan, tovushlarni 
qulog‘i bilan sezib, ya’ni mazkur xossalar bolaning besh turli sezgisiga ta’sir etib, shu 
a’zolarda joylashgan asab hujayralari orqali bosh miyasiga borib yetib, natijada 
miyada tabiatning ayrim xossalari to‘g‘risida bilim paydo bo‘ladi, ularning 
ko‘rinishlari, qiyofalari, tasvirlari, manzaralari vujudga keladi. 
Maktabgacha yoshdagi bolalarning aqliy tarbiyasi bilishga qiziqish va 
ehtiyojlarni 
tarbiyalashning 
vazifalaridan 
biri 
sifatida 
bilish 
motivlarini 
shakllantirishga yo‘naltirilgan ta’lim turi bu - ertaklardir.Ertakterapiya 
– 
bu ertakdagi 
voqea-hodisalar va real hayotdagi hulq-atvor o‘rtasida aloqa hosil qilish jarayonidir. 
Bu ertak mazmunini haqiqiy hayotga bog‘lash jarayoni.
Ertakterapiya – bu faollik, mustaqillik, ijod, bolani o‘z hissiy holatini nazorat 
qilishga yo‘naltirilgan integrativ faoliyat bo‘lib, unda tasavvur etilayotgan vaziyatdagi 
xatti-harakatlar real hayotdagi muloqot bilan bog‘lanadi. 
Maktabgacha ta’limda bolalarning bilishga qiziqishini shakllantirishning turli 
usullari va yo‘llari mavjud. Metodist olima Q.Husanboeva ta’kidlaganidek, “hammaga 
tanish “Zumrad va Qimmat” ertagining nomini aytmasdan undagi beshta tanish so‘z: 
“mehnatkash”, “erka”, “o‘gay ona”, “o‘rmon”, “sehrgar kampir” hamda oltinchi 
begona so‘z “vertolyot” yoki “uchar gilam” ishtirokida yangi ertak yaratish... yoxud 
tugagan matnni, asarni davom ettirish, qahramonlarning keyingi hayotini tasavvur 
qilishni talab etish” vazifalari orqali bolalarni intellektual rivojlantirish, xayoliy 
orzularini amalga oshirish imkoni yaratiladi.
Bu borada bilishga qiziqish mezoni sanalgan erkinlik, individuallik va mas’uliyatlilik 
kabi xususiyatlarni shakllantirishga doir quyidagi tavsiyalarni keltirish mumkin: