Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги низомий номидаги тошкент давлат

amaliy 
masalalar
: 

Matematika o‘quv dasturi doirasida, ta’lim maqsadiga erishish uchun xizmat 
qilishi; 

Matematik va matematik bo‘lmagan muammolar orasidagi o‘zaro 
aloqalarining mavjud bo‘lishi; 

Ta’lim oluvchi uchun mazmun-mohiyati, atama va tashunchalar notanish 
bo‘lmasligi; 

Hayot bilan o‘zaro bog‘langanligi; 

Matematik mazmunni aks ettirishi lozim bo‘ladi. 
Amaliy mazmunli masalalarni kasbiy sohalarga bog‘liq holda o‘quvchilarga 
taqdim etish orqali o‘quvchilar kasbga doir ma’lumotlarga ega bo‘lishi, 
matematikaning kasblar bilan bo‘g‘liqlikni anglashi, fan sohalarning fanlararo 
aloqadorligni tushunishi, matematikaga aloqador real hayotiy vaziyatlardagi 
muammolarni matematik hal etish ko‘nikmalari shakllanishi mumkin bo‘ladi. 
Quyida matematikaning amaliy masalalarini kasbga yo‘naltirilgan 
namunalarini keltiramiz. 
Biologiya
. Tirik organizmga tushgan bakteriya har 30 daqiqaning so‘ngida 2 
ta bakteriyaga bo‘linadi. Har bir bakteriya har 30 daqiqa so‘ngida yana ikkiga 
ajraladi va h.k. Bitta bakteriya orqali bir sutka davomida tirik organizmda jami 
nechta bakteriya hosil bo‘ladi? 
Huquqshunoslik
. Gerbli guvohnomalar berganlik uchun eng kam oylik ish 
haqining 15 foizi miqdorida gerb yig‘imi undiriladi. Bazaviy hisoblash miqdori (eng 
kam oylik ish haqi) 223000 so‘m miqdorida bo‘lsa, gerb yig‘imi uchun necha so‘m 
undiriladi? 
Moliya
. Bank o‘zining ikki xil turdagi omonatlarini taqdim etdi. Unda 1-
omonat turi sodda foizda bo‘lib yillik stavka 18%. 2-omonat turi murakkab foizda 

---

Аниқ фанларни ўқитишни модернизациялаш: инновацион таълимнинг янги моделлари ва амалиёти, 2020 йил 17 апрель 
57 
yillik stavka 14% bo‘lsa, u holda omonatchi 3 yil uchun 1000000 so‘m pulini 
qaysi omonat turiga qo‘ysa ko‘proq daromad oladi? 
Tibbiyot
. Inson 1 dona tamaki chekishi oqibatida qoniga 3 mg nikotin 
o‘tkazadi. Agarda inson 14 ta tamaki cheksa qonga qancha nikotin tushadi? 
Informatika
. Kompyuter foydalanuvchisi o‘z kompyuter qurilmasining 
himoya raqamini unutib qo‘ydi. Agar himoya tizimi 4 ta raqamdan iborat ekanligi 
aniq bo‘lsa, u holda foydalanuvchi himoyani ochish uchun nechta raqamlar 
kombinatsiyasini tuzishi kerak? 
Tadbirkorlik
. Tadbirkor quyonlarni ko‘paytirish uchun dastlab 50 ta quyon 
sotib oldi. Quyonlarning umumiy soni haftasiga 
4%
dan ko‘payib bordi. 
Tadbirkorning quyonlari soni 13-haftada qancha bo‘ladi? 
Bu ko‘rinishdagi masalalar matematikani o‘qitish jarayonida o‘quvchilarning 
matematikaga qiziqishlarini oshirishi, kasbga yo‘naltirilishi, matematika va kasb 
o‘rtasidagi bog‘liqliklarni ochib berishi bilan birgalikda ta’lim samaradorligini 
oshirishga xizmat qiladi.
Adabiyotlar: 
1. Alixonov S. Matematika o‘qitish metodikasi. Universitetlarning matematika
fakulteti bakalavr yo‘nalishidagi talabalari uchun darslik – T.: O‘qituvchi, 2008 y.