Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги мукимий номидаги қЎҚон давлат

3. Ноосфера босқичи тушунчаси

Инсоният жамияти ўзининг барча хусусиятлари билан бирга Ер юзидаги ҳаёт ривожланиши (биогенез)нинг навбатдаги босқичидир. У энг кучли табиий омил сифатида нафақат сайёрамиз, балки космик фазони ҳам ўзгартириб юбормоқда. Келажакда инсон ва биосферанинг ривожланиши қандай кетади, деган савол туғилади. Қандай қилиб биосферани парчаланиб кетишининг олдини олиш мумкин?

Шуни таъкидлаш лозимки, жамиятнинг ривожланиш жараёнини тўхтатиб бўлмайди. Аммо инсоннинг биосферага таъсирини бошқариш орқали уларнинг ҳар иккисини ҳам ривожланишига зиён етказмаслик мумкин. Биогенез босқичидан бошлаб ҳозирги даврдаги ҳаёт эволюцияси ақл ёки тафаккурнинг ривожланиш босқичи, яъни неогенез деб қаралади. Кейинги йилларда биосферанинг аста-секин ноосферага айланиши кузатилмоқда. Ноосферанинг луғавий маъноси “фикрловчи қобиқ” демакдир. В.И.Вернадский фикрича ноосфера биосферанинг қонуний ривожланиши натижасида келиб чиқадиган босқич бўлиб, инсон билан табиат ўртасидаги ўзаро онгли алоқа муносабатларини ўз ичига олади.
Саволлар:

1. Инсоннинг биосферага таъсири дастлаб қандай характерга эга?

2. Инсоннинг биосферага таъсирининг асосий йўналишлари нимадан иборат?



XIII-МАВЗУ - Ўзбекистоннинг табиатни муҳофаза қилиш бўйича муаммолари ва уларнинг ечими


РЕЖА:
1. Ўзбекистоннинг табиатни муҳофаза қилиш бўйича муаммолари ва уларнинг ечими.
2. Халқаро ҳамкорлик.
3. Атроф-муҳит ва табиатни муҳофаза қилиш соҳасидаги асосий вазифалар.


Таянч сўзлар: Экологик сиёсат, миллий ҳаракат, халқаро ҳамкорлик, Конвенция, биологик хилма-хиллик, экологик муаммо, халқаро экологик нормалар, экологик технологиялар.


Адабиётлар: [1,9,10].

Атроф-муҳитни муҳофаза қилиш муҳим давлат аҳамиятига эга бўлган муаммо ҳисобланади.

Экологик муаммоларни ҳал этишнинг асосий йўналишлари Табиатни муҳофаза қилиш Давлат қўмитаси, вазирликлар, идоралар ҳамда давлат томонидан қабул қилинган илмий ҳаракат режаси, атроф-муҳитни муҳофаза қилиш бўйича гигиеник миллий ҳаракат режаси, биологик хилма-хилликни сақлаш бўйича миллий стратегия ва ҳаракат режаси ва бошқаларда ўз аксини топган.
Ўтиш даврида табиий ресурслардан фойдаланиш даражаси ва табиий атроф-муҳитни ифлосланишига таъсир кўрсатади.
Табиатни муҳофаза қилиш Давлат қўмитаси бу борада табиий ресурслардан тежаб-тергаб фойдаланиш ва кам чиқитли технологиялардан фойдаланиш каби экологик сиёсатни олиб бормоқда.