Ўзбекистон республикаси Олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги Мирзо Улуғбек номидаги Самарқанд Давлат архитектура-қурилиш институти «Қурилиш материаллари, буюмлари ва конструкцияларини ишлаб чиқариш»



Download 7,83 Mb.
bet28/265
Sana12.07.2022
Hajmi7,83 Mb.
#781494
1   ...   24   25   26   27   28   29   30   31   ...   265
Bog'liq
Мажмуа курилиш материаллари Юсупов

Эластиклик модули (Юнг модули) – ашёнинг қаттиқлик ёки юмшоқлик даражасини, яъни ашёнинг ташқи куч таъсирида ўз шакли ва ўлчамларини ўзгартиришга қаршилик кўрсатиш қобилиятини характерлайди.
Эластиклик модули E нисбий қолдиқлик деформация билан, кучланиш орасидаги боғланишни англатади ва Гук қонунига кўра қуйидаги тенглама орқали ифодаланади.

Эластиклик модули ашё молекулалари ва атомлари орасидаги кимёвий боғланишларнинг энергиясига боғлиқ бўлиб, бу энергиялар қанча юқори бўлса, эластиклик модули ҳам шунча катта бўлади.
Пластиклик - материал куч таъсирида ўз шаклини ўзгартирса ва куч олинганда ўзининг аввалги шаклига жуда оз миқдорда қайтса бундай хусусиятга пластиклик деб аталади (бетон, пўлатнинг айрим турлари).
Ашёниг бу хоссаси бинонинг юк кўтарадиган қисмларида ишлатиладиган конструкциялар учун ашё танланганда ҳисобга олиниши керак. Бундан ташқари, айрим ашёларни ишлаб чиқариш технологиясида ҳам бу хосса эътиборга олинади (масалан, сопол ашёлар).
Мўртлик – ашёнинг куч таъсири остида жуда кам деформацияланиб, бирданига синиш хоссаси. Мўртлик кўпинча зарб таъсирида рўй беради. Мўрт ашёнинг сиқилишдаги ва чўзи­лишдаги мустаҳкамлик чегаралари орасида фарқ катта (10-15 марта) бўлади. Қурилиш ашёларининг бузилиши ҳароратга, намликка, кучнинг ошиб бориш тезлигига боғлиқ. Масалан, пўлат паст ҳароратда, мўрт ашёга хос бўлган характерда синади. Шунинг учун кўпчилик ашёларда пластик ва мўрт ҳолатларнинг вужудга келишини билиш шарт.


Кимёвий ва технологик хоссалар
Ашёнинг кимёвий хоссалари унинг ташқи муҳитдаги моддалар билан ўзаро кимёвий бирикишини ёки атроф-муҳит тинч бўлганда ўзининг таркиби ва тузилишини сақлашини характерлайди.
Майинлик – қаттиқ жисм зарраларининг ёки суюқлик томчиларининг ўлчамларини характерлайди.
Кўпчилик қурилиш ашёлари (гипсли боғловчилар, цемент, гилтупроқ, пигментлар ва ҳ.о.) майин ҳолатда бўлиб, зарраларнинг умумий юзаси катта. Бундай ашёларнинг майинлик даражаси солиштирма юза орқали ифодаланади.
Солиштирма юза (Sю) - деб ашёнинг ҳажм бирлигидаги ёки масса бирлигидаги юзасига айтилади. Солиштирма юзаси ошган сари ашёнинг кимёвий активлиги ошади. Масалан, солиштирма юзаси 300-350 м2/г бўлган цемент 1 кунда 10-13% сувни бириктирса, солиштирма юзаси 450-500 м2/г бўлган цемент 18% сувни бириктириб олади.
Адгезия – ашёнинг бошқа ашё сиртига ёпишиш хусусияти. У икки юза чегарасида молекуляр тортишиш кучлари натижасида вужудга келади.
Адгезия хусусияти композицион ашёлар (ҳар хил бетонлар, елимланган қурилмалар, пардозбоп ашёлар) учун катта аҳамиятга эга.

Download 7,83 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   24   25   26   27   28   29   30   31   ...   265




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish