Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги мирзо улуғбек номидаги ўзбекистон миллий

17-ЛАБОРАТОРИЯ ИШИ 
Юрак фаолиятига турли кимѐвий моддалар (калий, натрий, 
кальций, алкоголь, адреналин, ацетилхолин)нинг таъсири. Бақа 
органларининг капиллярларида қон айланишини кузатиш 
(бармоқлар, панжалар, тил, ичак тутқичи ва ўпкаларда). 
Юрак фаолияти нафақат нерв системаси бошқариб қолмасдан, балки 
гуморал – қондаги турли моддалар билан ҳам бошқарилади. Юрак 
фаолиятига адреналин энг катта таъсир кўрсатади. Унинг таъсири симпатик 
нерв системасининг таъсирланишига ўхшашдир.
Юрак фаолиятига бошқа электролитлар ҳам бирқанча таъсир кўрсатади. 
Масалан, қонда калий ионлари керагидан ортиқ бўлса юрак фаолияти 
сусаяди, жуда ҳам ортиқ бўлса юрак диастолада тўхтайди. Кальций ионлари 
аксинча таъсир кўрсатади.
 
1-иш. Юрак фаолиятига турли кимѐвий моддалар (калий, натрий, кальций, 
алкоголь, адреналин, ацетилхолин)нинг таъсири. 
 
Ишнинг мақсади. 

---

101 
1.
Юрак фаолиятига кимѐвий моддалар ва ҳароратнинг таъсирини 
кузатиш.
2.
Симпатик ва парасимпатик асаб тизимлари медиаторларининг юракка 
таъсирини аниқлаш. 
3.
Калий ва кальций ионларининг юрак мушакига таъсирини ўрганиш.
Зарур жиҳозлар.
 
Бақа, пробкали пластинка, қайчи, пинцет, тўғнағич, 
физиологик эритма, лигатура, пахта, CaCl
2
1 % эритма, KCl 1 % эритма, 
адреналин, ацетилхолин, муз, илиқ сув, 
Ишни бажариш тартиби. 
Бақани одатдагича ҳаракатсизлантириб, парафинли пластинкага 
ѐтқизилади. Кўкрак қафасини очиб юраги перикарддан ажратилади.
Кимѐвий моддалар эритмалари қуйидаги тартибда томдирилади: 
1.
Нормада юрак қисқариш ритми аниқланади; 
2.
Юрак сатҳига 1-2 томчи кимѐвий модда томизилиб орадан бир 
дақиқа ўтгач юрак қисқаришлари сони аниқланади. 
3.
Кимѐвий моддани физиологик эритма (0,6 %) билан ювиб 
ташланади, шундан сўнг бир дақиқа ўтгач қайта тикланган ритм аниқланади. 
4.
Шу тартибда барча эритмаларнинг таъсири кўрилади.