Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги фарғона давлат университети


Кураторлик: тушунча. Назорат - кураторлик вазифалари, компонентлари



Download 1,52 Mb.
bet68/208
Sana21.02.2022
Hajmi1,52 Mb.
#64741
1   ...   64   65   66   67   68   69   70   71   ...   208
Bog'liq
Ижтимоий ишда бошқарувчанлик кўникмалари

2. Кураторлик: тушунча. Назорат - кураторлик вазифалари, компонентлари
Халкаро микёсда болаларни иштимоий химоя килиш тизимини истох, килишнинг асосий гоялари сифатида назорат-кураторлик функцияси ва мехнат хамда молиивнй ресурсларни кайта таксимлаш туради (Бильсон Э., Харвин Д., 2003). Бу функция бир неча давлатларда институциоиад муассасалардан оилани куллаб-кувваглаш ва болаларни мукобнл жойлаштириш шаклинн ривожлантириш сохасида уз аксини топган (Масала н, Руминия).
"Назорат-кураторлик’’ атамаси ннглизча GATE-KEEPINGнинг аник таржимасини нфодаламайдн, унинг асосий мазvуни белгнланган аник, кат]ий мезонларга тушмайдиган кишиларга ёрдам кўрсатишнинг олдини олиш демакдир. Ушбу тоифадаги болаларни ижтимоий химоя килиш тизимида куллашда, бир томондан, унинг эхтиёжларига ургу бериш, бошка томондан зса хакикатан хам ёрдамга мухтож болалар ва оилаларга ёрдам беришдир. Бошкача айтганда, назорат-кураторлик функцияси манзилли ёрдам кўрсатиш тамойилини амалиётга жорий этишдир.
Кураторлик гояси согликни саклаш тизимида кўрсатиладиган хизмат нархи жуда ошиб кетиши билан юзага келди. У рссурслардан унумли фойдаланиш ва тиббиёт хизматини меъёрлаштириш хамда кучли назорат этиш максадида киритилган. Бошкача айтганда, бирламчи текширишнн утказувчи тиббиёт ходимлари бошка “тор” мутахассисликлар хизматидан фойдаланиш имкониятини назорат этдилар. Шундай килиб, келтирилган мисол намунасида айтиш мумкинки, назорат-кураторлик функцияси манзилли хизматни таъминлаб. молиявий, моддий ва инсон ресурсларидан самарали фойдаланишга имконият яратади.
Э.Бильсон ва Д.Харвинлар58нинг таъкидлашича. кураторлик тизимини киришш аста- секинлнк билан болаларни институционал муассасаларда тарбиялашдан оилавий тарбиялаш шаклига утишни амалга оширади. Уларнинг фикрича, бола ахволини бахоловчи харакатларнн мувофиклаштирнш учун жавоб берадиган бошкарма, бола ва унинг оиласига кўрсатиладиган хизмат туплами, бола эхтиежлари ва уларни оилада кониктириш шароитларини текшириш хамда бахолаш асосида карор кабул килиш, маълумотлар тизими, яъни нафакат маълумотларни йигиш ва уларнинг базасини яратиш, балки кабул хилингаи карорларни ва уларни амалга оширишда эрищилган иатижаларни текшириш ва мониторинг килиш - кураторликнинг асосий элементлари хисобланади.
Назорат-кураторлик функцияси тизими куйидаги шартларни бажаришни назардя тутади - у ёки бу хизматдан фойдаланиш хукукига эга бўлган шахсларни аникллш учун аник ва очик мезонларга эга булиш, карор кабул килиш жараёнинннг очик булиши, хиэматларнинг келишилган аа хакконий равишда таксимланиши, маълумотлар тизими асосида бахолаш, текшириш ва мониторинг утказиш, хиэматдан фойдаланувчиларнинг сифатли маълумотлар базаси асосидя иш режасига эга булиш Назорат-кураторлик функциясини амалга ошнриш учун процессуаллик ва тизимлилик шартлари бажарилиши керак.
Шундай килиб, назорат-кураторлик функцияси концепциясининг кискача тавсифи у барча компонентларнинг аник, келишилган ва очик тизим эканлиги хакида гапиришга имкон беради.
Назорат-кураторлик вазифалари концепцияси ва ривожланиши фундаментал масалалар деб хисобланади, айни пайтда улар болаларнинг институционилизациясига карши чикиб, кам химояланган болалар ва оилалар эхтийжларини кондиришга йуналтирилган карорлар кабул қилади
Зарурий эҳтиёжларни режалаштирувчи кураторлик тизими оилаларидан олиб куйиш лозим булган болалар сонини камайтиради ва чегаралайди, оилани қўллаб-кувватлаш тизими фаолиятини йуналтириши, бошкариш и ва назорат қилиши лозим.
Ушбу маърўза кураторлик тизимини жорий этиш бўйича асосий концепциялар ва маслахатларни ифодалайди,
Ушбу такдимот миллий ва махаллий микёсда ходимлар, ишчилар, рахбарлар, ҳамкорлар орасида мунозара уйготмокда, зеро биз болаларни институционаллаштириш жараёни га таъсир курсатишда давом этмокдамиз.
Кураторлик вазифаларинипг жорий этил иши зарурапа айланган, зеро Ун йиллик бошига нисбатан тобора купрок болалар давлат карамогига тушиб колмоеда. Тобора купрок болалар интернат туридаги муассасаларга ва бошка болалар муассасаларига топширилмовда, бу жихатдан тобора гудаклар сони купайиб бормокда. Муассасаларга жойлаштирилган болалар уртасида этник элаглар вақиллари куп учрайди ва афсуски, бундай болалар хакида гамхурлик қилиш сифати кунгилдагидек эмас, айрим мамлакатларда эса сунгги ун йиллик давомида бу борадаги вазият янада огирлашди
Ушбу такдимот иккита булимга ажратилган. Биринчи булимдан таърифлар, назария, лойихага ҳамда МДХ мамлакатларидаги мавжуд тизимларга нисбатан кулланиладиган назорат-кураторлик вазифалар и нинг конценцияси урин олган. 2-булимда услубиёт ва Ўзбекистоннинг синов майдончаларида кураторликка эришиш йуллари бўйича “хатти- харакатлар руйхати" келтирилган.
Улкан хажмдаги маълумотлар, энг яхши амалий тавсиялар ва воситалар бевосита ЮНИСЕФнинг 2003 йилгн “Тафаккур, сиёсат ва хаётни ўзгартириб” номли хужжатидан олинган, Бу Шар кий Европа ва Марказий Осиё мамлакатларидаги рахбарлик таркиби, халкаро нохукумат ташқилотлари учун кураторлик вазифаларини ва Ижтимоий химоясиз болалар ва оилалар учун хизмат курсатиш ни ривожлантириш лойихалари бўйича хатти- харакатларини йуналтирувчи учта хужжатдан биридир. Хужжатнинг инглизча ва русча тулик матни лойиха ходимлари уртасида таркатилган ва урганиш учун тавсия этилади.
Умумий максад кураторлик вазифаларининг самарали тизимини яратиш ва максадли лойихаларни куллаш оркали болалар эхтиёжлари билан курсатила&тган хизматлар уртасида мутаносибликка эришишдан иборат.
Мазкур хужжатнинг тапида мунтазам равишда баҳо, куриб чикиш, чегара, куткариш модели, давлат патернализми, иркий камситиш ва ногиронликнинг такчил модели каби тушунчалардан фойдаланилади.

Download 1,52 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   64   65   66   67   68   69   70   71   ...   208




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish