Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги денов тадбиркорлик ва педагогика институти

Меҳнат 
унумдорлиги деб меҳнатнинг вақт бирлиги ичида маҳсулот ишлаб чиқариш 
қобилиятига айтилади. У маълум иш вақти бирлиги мобайнида ишлаб чиқарилган 
маҳсулотнинг миқдори ёки маҳсулот бирлигини ишлаб чиқариш учун сарфланган иш 
вақти билан ўлчанади. 
Меҳнат интенсивлиги иш вақти бирлиги мобайнида сарфланган меҳнат миқдори
орқали тавсифланувчи кўрсаткич ҳисобланади. 
Меҳнат интенсивлиги деганда иш вақти 
бирлиги давомида меҳнат сарфининг ошиб бориши, яъни меҳнатнинг жадаллашиши 
тушунилади. 
Меҳнат интенсивлигининг ошиши муайян вақт давомида кўпроқ қиймат 
яратилишига имкон беради. Меҳнат интенсивлиги ошганда вақт бирлиги ичида яратилган 
товар миқдори ошиши мумкин. Лекин қиймат ҳам ошганлиги туфайли унинг бир бирлигига 
тўғри келадиган қиймат ўзгармай қолишимумкин. 
4.3.
 
Қийматнинг меҳнат назарияси, нафлилик ва кейинги қўшилганмиқдор 
нафлилиги назариялари 
 
Товар қийматининг негизини аниқлаш доимий равишда тортишувлар ва мунозараларга 
сабаб бўлиб, бу борада қуйидаги икки асосий йўналиш мавжуд: 
1)
қийматнинг меҳнатназарияси; 
2)
қийматнинг нафлилик ёки кейинги қўшилган 
миқдор нафлилигиназарияси. 
Қийматнинг меҳнат назарияси 
асосчилари 
Уильям Петти, Адам Смит, Давид Рикардолар 
ҳисобланади. 
У.Петти 
– 
қийматнинг 
меҳнат 
назариясининг 
дастлабки 
асосчиси 
бўлиб, 
у 
қийматнинг манбаи меҳнат ҳисобланишини, айнан 
Абстракт меҳнат 
Ижтимоий зарурий 
меҳнат 
Ижтимоий қиймати 
Меҳнат 
Талабга мос 
миқдордаги товар 
Товар 
Ижтимоий зарурий 
нафлилик 
Ижтимоий 
нафлилиги 
Аниқ меҳнат 

---