Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги денов тадбиркорлик ва педагогика институти


-Мавзу: Педагоглар, ота-оналар учун психологик тадбирлар



Download 134,86 Kb.
bet29/39
Sana25.04.2022
Hajmi134,86 Kb.
#581505
1   ...   25   26   27   28   29   30   31   32   ...   39
Bog'liq
Umk.Psixologik xizmat. 3 kurs.

14-Мавзу: Педагоглар, ота-оналар учун психологик тадбирлар.
Сунгги йилларда мутахассислар шундай фикрдаки, ота-оналарнинг психологга қиладиган мурожати бироз узгариб, аниқроқ характер касб этди. Охирги пайтларда ота - оналарнинг амалий психолог ёрдамига булган қизиқиши анча ортди. Психологнинг олдига консультация учун келадиган ота - оналар сонининг ортиши буни исботлаб турибди. Эхтимол, ота - оналар секин-секин бола хулқ - атворидаги куп нарсаларга узлари сабабчи эканликларини тушуна бошлаганликлари, хис қила бошлаганликлари туфайли уларда психологик хизматга булган қизиқиш ортиб бормоқда. Балки психологик хизматнинг халқ таълим тизимида оммалашиши ва илмий оммабоп адабиётларнинг купайиб бораётгани уларни уз фарзандига бошқачароқ қарашга мажбур қилаётгандир? Хуллас, нима булганда хам психологнинг ёрдамига булган онгли эхтиёж аста секин булса хам усиб бормоқда.
Мактабгача тарбия муассасаларининг психологлари амалиётида асосан ота - оналарнинг қуйидаги бир неча гурухдаги мурожаати учрайди:

  1. Биринчи гурух мурожаатлари «муаммоли мурожаат» эмас. Улар билиш характерига эга. Ота - она боланинг психик ривожланишини назорат қилиш кераклигини тушуниб, психологга фарзандларининг психик ва ақлий ривожланиш даражасини аниқлаб бериш илтимоси билан мурожаат қиладилар.

Бундай мурожаатларнинг купайишига шубхасиз, биринчидан, сунгги йилларда республикамизда мактабгача ёшдаги болалик муаммоларига, умуман болаларнинг саломатлигига алохида эьтибор билан қаралаётгани:
Иккинчидан, мактабгача ёшдаги болаликнинг инсон шахси шаклланиши ва ақлий ривожланишидаги ахамияти хақидаги илмий оммабоп китоблар, газета - журналлар мақолалари, махсус телевизион курсатувларнинг купайиб бораётганлиги сабабчидир. Бундай турдаги мурожат билан келган ота-она аслида купинча психологдан бола нормал ривожланаётганлигини тасдиқлатиш учун келадилар. Шунинг учун улар психологнинг таъкидларини, маслахатларини одатда эьтибордан четда қолдирадилар. Ота - оналарнинг уз болалари психик ривожланиш даражасини аниқлашга булган иштиёқи ортишининг яна бир сабаби таьлим тизимининг мураккаблашиши, турли уқув муассасалари - лицейлар, гимназияларнинг пайдо булишидир. Таълим тизимидаги узгаришлар таъсирида куплаб ота - оналар фарзандларини таьлимга анча эрта тайёрлаб бориш кераклигини англай бошладилар. Шу туфайли булса керак, болани 6 ёшдан мактабга бериш муаммоси билан мурожат қилувчи ота - оналар анча ортди. Психологнинг бола 6 ёшдан мактабга бориши учун унинг қайси билиш жараёнларини ривожлантириш кераклиги хақида берган маслахат ва курсатмалари ота - оналар томонидан анча катта эътибор билан қабул қилинмоқда.
2. Иккинчи гуруõ мурожатлари болаларнинг қобилиятларини аниқлаб бериш юзасидан буладиган мурожаатларидан иборат. Хилма - хил болалар тугараклари (мусиқа, расм чизиш, инглиз тили ва б) нинг мавжудлиги, бунинг устига баъзи адабиётларда болаларнинг қобилиятлари 3-4 ёшдаёқ маьлум булади, деган маьлумотлар ота - оналарни психолог хузурига етакламоқда.
Психологнинг вазифаси болани бу ёшда бирор соõага масалан, мусиқа ёки математикага мажбуран интенсив уқитишнинг салбий оқибатларини тушунтириб, бола учун айни дамда õар томонлама ривожланиш муõимлигини ота - она онгига етказа билишга қаратилиши керак. Бироқ айни вақтда психолог мактабгача тарбия муассасасида бирор фаолиятга лаёқати - қобилият нишоналари униб чиқаётган болаларни аниқлашга, уларнинг ривожланишини кузатишга, махсус дастур асосида индивидуал иш олиб боришга уз эьтиборини қаратиш лозим.
3. Учинчи гурух мурожаатларига бола хулқидаги оҚишишлар туфайли ота – оналар қиладиган мурожаатлари киради. Бунда ота - оналар асосан болаларнинг агрессивлиги, тортинчоқлиги, хаёлпарастлиги, эмоционал беқарорлиги, асабийлашувчанлиги юзасидан мурожаат қиладилар. Бир нарса кишини ташвишга соладики, бундай мурожаатлар сони тобора ортиб бормоқда. Болалар хулқидаги оҚишишлар асосида ётган сабабларни психологлар 3 туркумга ажратадилар: а) ота - оналарнинг бола психик ривожланиш қонуниятларини билмаслиги.
Ривожланиш қонуниятларини билмаслик оқибатида ота - оналар болаларга уларнинг ёшига мос булмаган талабларни қуядилар, инқироз даврларидаги хусусиятларни эса хулқ атвордаги оҚишиш деб бахолайдилар. Бундай холда психолог бола психик ривожланиш хусусиятларини ётиҚи билан ота - оналарга тушунтириб қуйиши, уларга бола билан булган мулоқот услубини узгартириш, унга қуяётган талабларга эьтиборлироқ булишини тавсия этиши лозим булади: б) бола хулқ атворидаги оҚишишларга шунингдек, нерв психик бузилишлар хам сабаб булиши мумкин. Улар неврозлар, психосоматик касалликлар, психик ривожланишда орқада қолиш асоратлари булиши мумкин. Бу холда психолог қулидан келган ёрдамини курсатиб, мутахассис - психоневролог, невропатолог, психиатрга мурожат қилишни маслахат бериши керак: в) боланинг хулқ - атворидаги оҚишишларига нотуҚри оилавий тарбия сабаб булиши хам мумкин.
¡аддан ташқари куп эркалатиш, қурқитиш, оҚир жисмоний жазолар, бефарқлик каби ота - оналарнинг тарбия бобидаги хатолари бола хулқидаги нормадан четга чиқишнинг сабабига айланиши мумкин. Бундай холда бир маротаба бериладиган консультация билан чегараланиб булмайди. Ота - оналар билан мунтазам тушунтириш ишлари олиб боришга туҚри келади. Шуниси қизиқ-ки, нотуҚри тарбия оқибатлари хақида сунгги пайтларда қанча куп гапирилса, тарбиясида жиддий камчиликларга йул қуйилган болалар сони шунчалик купайиб бормоқда. Шу туфайли профилактика мақсадида мактабгача муассаса психологи ота - оналар билан олиб бориладиган тарҚибот ташвиқот ишларини яхши йулга қуйиш керак. Бу борада узига хос «Ота - оналар клуби»ни ташкил этиш хам мақсадга мувофиқдир.
Тарбиячилар хам психологга нисбатан камроқ булса-да мурожаат қиладилар. Уларнинг мурожаати аниқ характер касб этади. Купчилик тарбиячиларни асосан агрессив ёки ёмон узлаштирувчи болалар ташвишга солади, чунки хар икки тоифадаги болалар боҚчадаги тарбиявий жараённи қийинлаштирадилар. ¡аддан ташқари тортинчоқ, узига ишонмайдиган болалар тарбиячиларнинг алохида эьтиборини талаб қилади, вақт танқислиги боис эса бунинг иложи булмайди шунинг учун тарбиячиларни асосан боладаги у ёки бу хусусиятнинг психологик механизми ривожлантирувчи машқ ва уйинлар, уйинчоқларни танлашда нимани купроқ эьтибор бериш хақидаги психолог маслахати қизиқтиради. Албатта, ота - оналар каби тарбиячиларни хам у ёки бу боланинг психик ривожланиш даражаси қизиқтиради. Зеро, бундай маьлумотлар тарбиячиларга болалар билан ишлашда ёрдам беради.



Download 134,86 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   25   26   27   28   29   30   31   32   ...   39




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish