Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги бухоро озиқ овқат ва енгил саноат технологияси институти

Қопқоқли қирқма чўнтакни тикиш

Чўнтак қопқоғи 2 қисмдан (устки ва остки қопқоқдан ёки яхлит) бичилган бўлиши мумкин. Қопқоқ елимли қўшимча қатламли ҳам бўлиши мумкин.
Чўнтак халта мағиз билан яхлит бичилган бўлиши мумкин. Чўнтак ўрни 1 та горизонтал ва 2 та вертикал чизиқ билан белгиланади. Тайёр қопқоқ ўнги пастга қаратилиб, белгиланган чизиқ бўйлаб асосий деталга уланади (чок 1), унга параллел қилиб чўнтак халта билан яхлит бичилган мағиз уланади (чок 2). Икки бахяқатор орасидаги материал қирқилади. Чўнтак халта тескарига ўтказилади. Иккинчи чўнтак халта қопқоқ уланган чокка уланади (чок 3). Чўнтак халта бириктириб тикилади (чок 4), қирқимлари йўрмаланади (5.2.1-расм, чок 5)
.

5.2.1-расм. Қопқоқли қирқма чўтакни тикиш.

Листочкали қирқма чўнтакни тикиш
Л источка чўнтак қопқоқдай тайёрланади. Чўнтак ўрни 3 та чизиқ билан белгиланади. Листочка ва чўнтак халтанинг биринчи қисми белгиланган чизиқ бўйлаб асосий деталга уланади (чок 1), унга параллел қилиб чўнтак халтанинг иккинчи қисми уланади (чок 2). Чўнтак оғзи қирқилади, чўнтак халталар тескари томонга ағдарилади. Чўнтак халта тикиб йўрмаланади (чок 3). Листочка ён томонлари деталга бостириб тикилади (5.2.2.-расм,чок 4).

5.2.2.-расм. Листочкали қирқма чўнтакни тикиш.

Икки мағизли рамкали қирқма чўнтакни тикиш
Асосий деталнинг ўнгига чўнтак ўрни тўртта (иккита горизонтал ва иккита вертикал) чизиқ билан белгилаб олинади. Горизонтал чизиқлар ўртасидаги оралиқ чўнтакнинг иккала рамкаси кенглигига тенг, вертикал чизиқлар ўртасидаги оралиқ эса чўнтак оғзи узунлигига тенг бўлади. Чўнтак мағизи чўнтак халта билан яхлит ёки алоҳида бичилган бўлади. Чўнтак халта билан яхлит бичилган мағизни тескарисини ичкарига қаратиб, кант кенглиги ва 0,5-0,7 см. чок ҳақи кенглигига тенг қилиб, букиб дазмолланади. Горизонтал белги чизиқлар бўйлаб, кант кенглигига тенг оралиқда мағизлар зийидан бахяқатор юритиб, асосий деталга уланади (чок 1,2). Бахяқатор боши ва охири учта қайтма бахяқатор юритиб пухталанади. Детал тескарисидан икки бахяқатор орасида детал қирқилади. Учларида бахяқатор томон бурчак ҳосил қилиб, бахяқаторга 0,1 см. етказмай қирқилади. Чўнтак халталар детал тескари томонига ағдарилиб ўтказилади ва бириктириб тикилади (чок 3). Чўнтак учлари икки-учта қайтма бахяқатор билан пухталанади. Чўнтак халта қирқимлари йўрмаланади (5.2.3-расм,чок 4).

5.2.3-расм. Икки мағизли қирқма рамкали чўнтакни тикиш.