Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги бухоро озиқ овқат ва енгил саноат технологияси институти

НАЗОРАТ САВОЛЛАРИ:
1. Шимларнинг кандай турлари бор?
2. Шимнинг кандай такилмалари бор?
3. Шим белбогига кандай ишлов берилади?
4. Шим почасини тикиш учун кандай жихозлар ишлатилади?
ТАЯНЧ ИБОРАЛАР:
Шим, белбог, котирма, астар, такилма, «молния тасма», манжет, изма.
МАЪРУЗА № 16

МАВЗУ: УСТКИ КИЙИМЛАР БОРТЛАРИНИ ТИКИШ

РЕЖА:

1. 
   Борт қотирмасини тайёрлаш
   
2. 
   Борт қотирмасини тикиб тайёрлаш
   

3. Борт қотирмасини елимлаб ёпиштириб тайёрлаш
4. Адип тайёрлаш

5. 
   Олд бўлакка борт қотирмасини улаш
   
6. 
   Олд бўлакка адипни улаш
   

Бортни тайёрлаш ва йиғиш ниҳоятда кўп операциялардан иборат. Борт тикишга сарфланадиган вақт, кийим тикишга сарфланадиган вақтнинг 25 фоизигача етади. Кийимнинг ташқи кўриниши ва сифати бортга қандай ёрдамчи материаллар ишлатилганига, технологиясига, конструкциясига боғлиқ.
Борт тақилмаси қирқма ва осма измали, «молния» тасмали, яширин бўлиши мумкин.
Бортларни тайёрлаш 3 босқичдан иборат:
1. Адипларни тайёрлаш
2. Борт қотирмасини тайёрлаш
3. Бортни тикиб йиғиш.


Борт қотирмасини тайёрлаш
Борт қотирмаси олд бўлакнинг шакли бузилиб кетмаслиги учун хизмат қилади ва тугма қадаш, изма йўрмалашда бортнинг мустаҳкамлигини оширади. Эркаклар кийимида борт қотирмаси қўшимча қатламлардан иборат, чунки 1 қават қотирма керакли қаттиқлик билан таъминламайди. Қўшимча қатламлар асосий қотирмага ип ёки елим ёрдамида уланади. Аёллар ва болалар кийимида эса қўшимча қатлам қўйилмайди. Қотирма ҳажмли шаклда бўлиши учун унда витачкалар тикилади.
Қотирма ярим жун, зиғир ва ярим зиғир елимли ёки елимсиз газламалардан тайёрланади. Ҳозирги пайтда елимли ёки елимсиз нотўқима Сюнт-100, Сюнт-140, Вива, Лийва каби материаллар кенг тарқалган. Бу материаллар намга, буғга, химиявий тозалашга бардошли, берилган шаклни тез оладиган бўлиши керак.