Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги қарши муҳандислик иқтисодиёт

6.3. Қувурларни мустаҳкамлик ҳарактеристикаси ва уларни 
бирикмалари. 
Эксплутация жараёнида ҳимоя қувурларига ташқи ва ички юқори ортиқча 
босимлар, шунингдек ўқ йўналишли чузувчи (айрим ҳолларда сиқувчи) кучлар 
таъсир қилиши мумкин. 
Агарда қувурни ташқи юзасига бир текисда суюқлик босими ҳосил 
қилинса, қувурда сиқилиш кучланиши ҳосил бўлади, бу кучланиш ички 
юзасида энг юқори, ташқи юзада энг кичиги бўлади. Бурғилашда қувурни 
пачоқланишга қаршилик ҳарактеристикаси бир меъёрли куч таъсири остидаги 
ташқи босимни ҳосил килиниши критик босим деб аташ қабул килинади. Р
кр
, 
яъни бу шундай ортиқча ташқи босимки, унда қувурни ички юзасида ҳосил 
қилинган кучланиш оқувчанлик чегарасида етиб боради. Критик босимни 
Г.М.Саркисов формуласи бўйича ҳисобланади: 
3 
e 
Р
кр
 = 1,1 k
м
 { 

т
 + Е k
2
o
 k
т
 ( 1 + ----------- - 
2 k
3
т
 k
м
_____________________________________________ 
- 

 [ D
т
 + Е k
2
o
 k
т
 ( 1 + ----------------- ) ] 
2
 – 4 E k
2
o
 k
т
 

 } 
2 k
3
т
 k
м 
 
6.2-расм. Юқори герметикли ОТТГ ва ТБО резьбали бирикмаларни 
схемаси. 
 
бу ерда 

т
– қувур материалини оқувчанлик чегараси, Па; Е-материални 
эгилувчанлик модули, Па; е – қувурнинг оваллиги; 
k
м
 = 
