Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги қарши муҳандислик иқтисодиёт

4.2. Ювувчи суюқликни таркибини ва хоссасини танлаш. 
Бурғилаш жараёнида маҳсулдор қатламни очиш учун энг яхши ювувчи 
суюқликлар бўлиб, газсимон агентлар ва асосида нефтъ бўлган сувсиз
эритмалар, шунингдек минерал сув фазали эмулсион эритмалар ҳисобланади. 
Маҳсулдор қатламни очиш учун танланадиган ювувчи суюқликлар қуйидаги 
талабларга жавоб бера олиши шарт: 
1) ювувчи суюқликни фильтрати-гилли заррачаларни туйиниши 
(букишига) га йўл қуймаслиги, жинси гидрофиллиги ошмаслиги ва қатлам 
ғовакларидаги физик боғланган сув миқдори ошмаслиги. 
2) фильтратни таркиби шундай бўлсинки, уни қатламга кириши 
натижасида физик ёки кимевий таъсирлар оқибатида эримайдиган чукинди 
ҳосил бўлмаслиги. 
3) ювувчи суюқликни қаттиқ фазасининг гранулометрик таркиби, 
маҳсулдор қатламни ғоваклик структурасига мос келиши керак; қаттиқ фазалар 

---

қатламга чуқур кириб кетмаслиги учун бурғилаш эритмасини ташқил этувчи 
заррачаларнинг диаметри
1 
d
2
> ---- dn
3 
умумий қаттиқ фазанинг ҳажмидан 5% кичик бўлсин. 
4) фильтрат чегарасидаги юза тортишиш кучи – углеводород мавжуд 
қатламларда минимал бўлсин. 
5) забой шароитида сув бера олувчанлик, ҳарорат, босим минимал 
бўлиши, зичлик ва реологик хосса шундай бўлсинки, маҳсулдор қатламни 
бурғилаш жараёнида дефференциал босим қатламда нолга яқин бўлсин. 
6) минерализация даражаси ва фильтратни туз таркиби қатлам босимга 
яқин бўлиши лозим, осмотик босим минимал бўлиши керак. 
Бу шароитлар нуқтаи назаридан келиб чиқиб, маҳсулдор қатламларни 
очиш учун сув бераолувчанлиги кам бўлган, ишқорсиз минералли ювувчи 
суюқликлар, чучук сувли ёки ишқорли (УШР билан ишлов берилган) 
эритмаларга нисбатан яхши натижалар беради. 
Қидирув қудуқлари иш олиб бораётган ҳар бир майдонни биринчи 
қудуқларини маҳсулдор қатламидан намуна олиб, лаборатория текширишларни 
амалга оширгандан кейин бурғилаш эритмасини аниқ танлаш имконияти 
туғилади.