|
Жорий қилинган инновациялар сони (2016 йил)
Шу жумладан тадқиқ қилинганлар:
улардан:
Жа
ми
Ўз
ку
чи
би
лан
Бо
шқа
та
шкило
тл
ар
би
л
ан
ҳа
мк
ор
ли
к
да
Илмий
та
дқиқот
инст
и
ту
тл
ари
би
л
ан
ҳа
мк
ор
ли
к
да
Олий
та
ъл
им
м
уа
сса
са
ла
р
и
би
л
ан
ҳа
мк
ор
ли
к
да
Бо
шқа
та
шкило
тл
ар
то
мо
нида
н
Технологик
инновациялар
1816 1523
117
41
5
176
Шу жумладан:
Маҳсулотлар
бўйича
инновациялар
1118 973
73
15
4
72
Жараёнлар
бўйича
инновациялар
698 550
44
26
1
104
Маркетинг
инновациялар
51 39
-
-
-
12
Ташкилий
инновациялар
39 29
-
-
-
10
2016 йилда 893 та корхона ва ташкилотлар томонидан 1816
турдаги технологик инновация жорий этилди. Жорий қилинган
технологик инновацияларнинг 44 фоизи (799 таси) кичик корхона
ва микрофирмалар ҳиссасига тўғри келади.
Саноат ва қишлоқ хўжалигида инновацион фаолиятнинг илмий
асослашда ИТТКИ дастурини бошқараётган менежер динамик
(тезкор) лойиҳани бошқараётганини унутмаслиги лозим. Бошқариш
ва режалаштириш тизими, лозим бўлган ўзгаришларни амалга
ошириш учун етарлича вазифаларни белгилаб олиши керак.
Мамлакатнинг жаҳон иқтисодий ҳамжамиятида тутган ўрни –
асосан унинг глобал рақобатдошлиги билан белгиланади. Маҳсулот
ҳаётий циклининг кескин қисқариши ва илмий-техник ривожла-
146
нишга асосланган маҳсулотларни бир нусхада ёки кичик
партияларда ишлаб чиқариш ортиб бориши билан, рақобатдошлик
тушунчаси инновацияларни (янгиликларни) жорий этиш қобилияти
тушунчаси билан деярли бир хил бўлиб қолмоқда. Қайси бир
давлат энг самарали инновациявий механизмга ва инновацияларни
амалга оширишнинг ривожланган инфратузилмасига эга бўлса,
айнан шу давлат жаҳон бозоридаги рақобат курашида
муваффақиятга эришади. ХХ-аср охиридаги илмий-техник
тараққиётнинг бир қисми сифатида эътироф этиладиган илмий-
техник инновациялар янгиликлар дастури ва лойиҳаларни ишлаб
чиқишда – иқтисодиётни
жонлантирадиган
ва
унинг
рақобатдошлигини сақлаб қоладиган куч ҳисобланади.
Инновациявий соҳани ривожлантириш алоҳида аҳамият касб
этади,
чунки
фундаментал
ва
амалий
илмий-техник
тадқиқотларнинг истеъмол хусусиятига эга бўлган товарга
айланиши айнан шу ерда содир бўлади.
П.Друкернинг фикрича бизнес фақатгина иккита асосий
функцияга эга: маркетинг тадқиқотлари ва инновациялар.
Маркетинг ва инновациялар натижа беради – қолган барчаси
харажат. Шу билан бирга маркетинг тадқиқотлари соҳасидаги
инновациялар муҳимлигини ҳам унутмаслик лозим. Ва ниҳоят,
бизнеснинг мақсади – инновациялар, чунки айнан улар, тўғри
йўналтирилган тақдирда фаровонликка олиб келади.
Жамият
иқтисодий
ривожланишининг
асоси
бўлиб,
инновациявий
жараёнлар,
яъни
инновацияларни
янги
маҳсулотлари, технологиялари ва ижтимоий ҳаётда акс эттириш
бўйича
фаолият
хизмат
қилади.
Инновациявий
жараён
инновацияларни тайёрлаш, амалга ошириш ва тарқатиш бўйича
ўзаро боғлиқ тадбирлар асосида лойиҳалар ишлаб чиқиш
мажмуидан иборат бўлади. Ушбу жараён натижасида тўлиқ амалга
оширилган, моддий тус олган янгилик пайдо бўлади.
Инновация (янгилик) лойиҳасини муаллифлигини белгилаш
учун улар қуйидаги кўринишларда расмийлаштирилиши мумкин:
147
• кашфиётлар, патентлар;
• товар белгилари;
• ноу-хау (ингл. know-how – биламан қандай);
• ҳужжатлар мажмуаси;
• меъёрлар, стандартлар, услубиётлар;
• маркетинг тадқиқотлари натижалари.
Инновация лойиҳаси асосида – янги ёки такомиллаштирилган
маҳсулот, технологик жараён ёки хизмат кўринишида акс
эттирилган, инновациявий фаолиятнинг пировард натижасидир.
Инновацион фаолият лойиҳалари – янги товар (хизмат)ларни ёки
янги сифат кўрсаткичларига эга бўлган товар (хизмат)ларни олиш
мақсадида, йиғилган ютуқларни (илмий-техник билимлар,
технологиялар, ускуналар ва ҳ.к.) амалга оширишга йўналтирилган
фаолиятдир. Инновациялар янгиликлар дастури уларга тўғри
йўналиш берилгандагина натижага олиб келади. Аммо, барча
шароитларда барча корхоналар учун тўғри келадиган универсал
стратегия мавжуд эмас. Инновацияларни амалга оширишнинг энг
самарали лойиҳа йўналишини танлаш буюртмачи талабларини,
пайдо бўлаётган технологияларни, рақобатдошлик ва ички
салоҳиятни таҳлил этиш каби функцияларни ўз ичига олиши лозим.
Бозор томонидан бошқариладиган инновациявий фаолият
услубиёти истеъмолчилар, рақобатдошлар ва технологиялар каби
бозорнинг асосий қисмларини ва уларнинг эҳтиёжларини тўлиқ
тушунишга асосланади. Инновация революцион характерга эга
бўлган тақдирда эса, яъни олдин бозорда мавжуд бўлмаган товар
(хизмат) пайдо бўлишига олиб келганда, бозорнинг ушбу товар
(хизмат)га бўлган эҳтиёжини олдиндан шакллантириш лозим.
Корхона томонидан инновациявий фаолиятни амалга ошириш
бозор эҳтиёжларини тушунган ҳолда олиб борилиши, ҳамда
корхона танланган бозор секторида етакчиликка интилиши
шароитида кечиши лозим. Корхона фаолият юритишининг идеал
шароитлари қуйидагича бўлиши мумкин: истеъмолчиларга
инновациялар зарур; инновацияларни таъминлаш учун лозим
148
бўлган технологиялар мавжуд; рақобат минимал ёки умуман йўқ.
Аммо бу идеал шароит холос ва унга реал борлиқда эришиш жуда
ҳам қийин.
Инновациявий лойиҳаларни фаолияти ривожланиб бориши
билан ташкилотлар тўғрисидаги анъанавий тасаввур ҳам ўзгариши
лозимлиги англанади. Ишларни майда қисмларга ажратиш ва ҳар
бир ишчи дастурли максадли усулларни ўзгарувчан шароитларда,
бирор лойиҳани бажариш учун ишчиларни вақтинчалик гуруҳларга
бирлаштиришни жорий этувчи бошқарув услублари талаб
қилинади. «Лойиҳа» ва лойиҳани бошқариш услублари корхона
ички ва ташқи муҳитига кундан-кунга чуқур кириб бормоқда.
Натижада, ноаниқлик муҳитида фаолият юритувчи ва натижаларга
эриша оладиган бошқарувчи кадрлар танқислиги сезилиши табиий
ҳолатдир.
Бугунги
кундаги
инновациявий
менежмент -
ноаниқликни бошқариш стратегиясидир.
Инновациявий фаолиятни бошқариш қуйидаги асосий
услубларни қўллашни назарда тутади:
• ресурсларни бошқариш;
• жараёнларни бошқариш;
• корпоратив билимларни бошқариш.
Услубларнинг биринчи гуруҳида қўлланиладиган анъанавий
модел, корхона мулкдорларига тегишли бўлган ресурслар
(молиявий ва моддий) йиғиндиси сифатида тасвирлайди. Ушбу
ёндашувдаги инновациявий фаолиятни бошқаришнинг асосий
мақсади – ижро этишга қабул қилинган лойиҳаларни зарур бўлган
ресурслар билан таъминлаш, ҳамда ушбу ресурслар сарфланиши
устидан назорат олиб боришдир.
Корхонада n-та инновациявий лойиҳани амалга ошириш учун R
ресурс мавжуд. Ушбу лойиҳаларнинг ҳар бири x
i
,iқ1,n ресурс
истеъмол
қилади.
Ресурсларнинг
лойиҳалар
ўртасида
тақсимланиши
буюртмалар
устуворлиги
асосида
амалга
оширилади:
⎭
⎬
⎫
⎩
⎨
⎧
〉
∑
∑
Do'stlaringiz bilan baham: | 
