аъзолари жон бошига ҳисобланган пул даромадларининг 2022-2031
йиллар оралиғидаги прогноз кўрсаткичлари (минг. сўм)
Прогноз кўрсаткичлари туманлар бўйича деярли ўхшаш ўсувчанлик
қийматга эга.
5.4.3-жадвал
Андижон вилоят Асака ва Хонобод туманлар оила аъзолари жон бошига
ҳисобланган пул даромадларининг 2022-2031 йиллар оралиғидаги
прогноз кўрсаткичлари
Model
2022 2023 2024 2025 2026 2027 2028 2029 2030 2031
Асака-
Model_2
Forecast
1590.
9
1879.
5
2168.
2
2456.
9
2745.
6
3034.
3
3322.
9
3611.
6
3900.
3
4189.
0
UCL
2488.
2
2794.
8
3101.
0
3406.
9
3712.
5
4017.
7
4322.
8
4627.
5
4932.
0
5236.
3
LCL
693.5 964.3
1235.
5
1506.
9
1778.
7
2050.
8
2323.
1
2595.
7
2868.
6
3141.
7
Хонобод
-
Model_3
Forecast
903.9
1067.
9
1231.
9
1396.
0
1560.
0
1724.
0
1888.
1
2052.
1
2216.
1
2380.
1
UCL
1413.
5
1587.
7
1761.
7
1935.
5
2109.
1
2282.
6
2455.
9
2629.
0
2802.
0
2974.
9
LCL
394.2 548.1 702.2 856.5
1010.
9
1165.
5
1320.
2
1475.
1
1630.
2
1785.
4
247
Асака тумани 2031 йилга келиб 4189.0 минг сўм ва Хонобод тумани эса
ушбу йил учун 2380.1 минг сўм пул даромадларига эришишлари кутилмоқда
(5.4.3-жадвал).
5.4.6-расм. Балиқчи, Булоқбоши ва Бўз туманлар оила аъзолари жон
бошига
ҳисобланган
пул
даромадларининг
2022-2031
йиллар
оралиғидаги прогноз кўрсаткичлари (минг. сўм)
Демак, аниқланган прогноз кўрсаткичларига кўра, Балиқчи туманида 2031
йилга келиб 6318.4 минг сўм, Булоқбоши туманида 3812.7 минг сўм ва Бўз
туманида 1771.2 минг сўм миқдорда даромадларига эришишлари кутилмоқда
(5.1.4-жадвал).
Шу билан бирга, прогноз кўрсаткичларининг энг қуйи ва энг юқори
қийматлари ҳам 5.1.4-жадвал ҳамда 5.1.6-расмда батафсил ўз ифодасини
топган.
5.4.4-жадвал
Балиқчи, Булоқбоши ва Бўз туманлар оила аъзолари жон бошига
ҳисобланган пул даромадларининг 2022-2031 йиллар оралиғидаги
прогноз кўрсаткичлари
248
Model
2022 2023 2024 2025 2026 2027 2028 2029 2030 2031
Балиқч
и-
Model_
6
Forecast 2399
.8
2835
.2
3270
.6
3706
.0
4141
.4
4576
.8
5012
.2
5447
.6
5883
.0
6318.
4
UCL
3753
.1
4215
.4
4677
.3
5138
.6
5599
.5
6060
.0
6520
.0
6979
.7
7438
.9
7897.
9
LCL
1046
.4
1454
.9
1863
.9
2273
.3
2683
.2
3093
.6
3504
.4
3915
.5
4327
.1
4739.
0
Булоқб
оши-
Model_
7
Forecast 1407
.2
1674
.5
1941
.7
2209
.0
2476
.3
2743
.6
3010
.9
3278
.2
3545
.5
3812.
7
UCL
2090
.6
2387
.5
2683
.3
2978
.0
3271
.8
3564
.7
3856
.9
4148
.3
4439
.1
4729.
3
LCL
723.
8
961.
4
1200
.2
1440
.0
1680
.8
1922
.5
2164
.9
2408
.0
2651
.8
2896.
2
Бўз-
Model_
8
Forecast
714.
7
832.
1
949.
4
1066
.8
1184
.2
1301
.6
1419
.0
1536
.4
1653
.8
1771.
2
UCL
1248
.1
1368
.1
1488
.2
1608
.2
1728
.3
1848
.3
1968
.3
2088
.3
2208
.3
2328.
3
LCL
181.
3
296.
0
410.
7
525.
4
640.
2
754.
9
869.
7
984.
4
1099
.2
1214.
0
5.4.7-расм. Жалақудуқ ва Избоскан туманлар оила аъзолари жон
бошига
ҳисобланган
пул
даромадларининг
2022-2031
йиллар
оралиғидаги прогноз кўрсаткичлари (минг. сўм)
249
Жалақудуқ туманид аҳоли даромадлари 2031 йил бўйича 6078.5 минг
сўм қийматн ташкил қилса, Избоскан туманида бу кўрсаткич 7554.4 минг
сўмга етиши кутилмоқда (5.4.7-расм).
Қуйидаги жадвалда туманларда кузатилиши мумкин бўлган энг қуйи ва
энг юқори прогноз еўрсаткичлари ҳам аниқланган бўлиб, 10 йиллик давр
оралиғиги ўзгаришлар тенденцияси ифодаланмоқда (5.4.5-жадвал).
5.4.5-жадвал
Жалақудуқ ва Избоскан туманлар оила аъзолари жон бошига
ҳисобланган пул даромадларининг 2022-2031 йиллар оралиғидаги
прогноз кўрсаткичлари
Model
2022 2023 2024 2025 2026 2027 2028 2029 2030 2031
Жалақуд
уқ-
Model_9
Forecast
2308.
6
2727.
5
3146.
4
3565.
2
3984.
1
4403.
0
4821.
9
5240.
7
5659.
6
6078.
5
UCL
3610.
1
4054.
9
4499.
2
4943.
0
5386.
4
5829.
4
6271.
9
6714.
1
7155.
9
7597.
4
LCL
1007.
1
1400.
1
1793.
5
2187.
5
2581.
8
2976.
6
3371.
8
3767.
4
4163.
3
4559.
6
Избоска
н-
Model_1
0
Forecast
2869.
2
3389.
8
3910.
4
4431.
0
4951.
5
5472.
1
5992.
7
6513.
3
7033.
9
7554.
4
UCL
4487.
9
5040.
7
5592.
9
6144.
5
6695.
6
7246.
1
7796.
2
8345.
7
8894.
9
9443.
6
LCL
1250.
6
1738.
9
2227.
9
2717.
4
3207.
5
3698.
1
4189.
2
4680.
8
5172.
8
5665.
3
250
5.4.8-расм. Улуғнор, Қўрғонтепа ва Марҳамат туманлар оила
аъзолари жон бошига ҳисобланган пул даромадларининг 2022-2031
йиллар оралиғидаги прогноз кўрсаткичлари (минг. сўм)
Улуғнор туманида 2022 йил учун 623.1 минг сўм ва 2031 йил учун
1640.6 сўм ҳисобланган бўлса, Қўрғонтепа тумни учун бу кўрсаткич 2031
йил бўйича 6335.4 минг сўм ва Марҳамат тумани учун эса аҳоли
даромадлари 5417.8 минг сўмга етиши кутилмоқда (5.4.6-жадвал).
5.4.6-жадвал
Улуғнор, Қўрғонтепа ва Марҳамат туманлар оила аъзолари жон бошига
ҳисобланган пул даромадларининг 2022-2031 йиллар оралиғидаги
прогноз кўрсаткичлари
Model
2022 2023 2024 2025 2026 2027 2028 2029 2030 2031
Улуғнор
-
Model_1
1
Forecast
623.1 736.2 849.2 962.3
1075.
3
1188.
4
1301.
4
1414.
5
1527.
5
1640.
6
UCL
975.7
1095.
7
1215.
7
1335.
5
1455.
2
1574.
8
1694.
2
1813.
6
1932.
8
2052.
0
LCL
270.6 376.6 482.8 589.1 695.5 802.0 908.6
1015.
4
1122.
2
1229.
1
251
Қўрғонт
епа-
Model_1
2
Forecast
2406.
3
2842.
8
3279.
4
3716.
0
4152.
6
4589.
1
5025.
7
5462.
3
5898.
8
6335.
4
UCL
3764.
0
4227.
6
4690.
7
5153.
3
5615.
4
6077.
1
6538.
4
6999.
3
7459.
8
7919.
9
LCL
1048.
6
1458.
1
1868.
2
2278.
7
2689.
7
3101.
1
3513.
0
3925.
3
4337.
9
4750.
9
Марҳам
ат-
Model_1
3
Forecast
2057.
8
2431.
1
2804.
4
3177.
8
3551.
1
3924.
4
4297.
8
4671.
1
5044.
5
5417.
8
UCL
3219.
6
3616.
1
4012.
1
4407.
8
4803.
0
5197.
8
5592.
3
5986.
5
6380.
3
6773.
8
LCL
895.9
1246.
1
1596.
7
1947.
8
2299.
2
2651.
1
3003.
3
3355.
8
3708.
6
4061.
8
5.4.9-расм. Хўжаобод ва Шаҳрихон туманлар оила аъзолари жон
бошига ҳисобланган пул даромадларининг 2022-2031 йиллар
оралиғидаги прогноз кўрсаткичлари (минг. сўм)
Хўжаобод тумани 2031 йилга келиб энг қуйи прогноз кўрсаткичи 2526.5
минг сўмни ташкил этса, Шаҳрихон туманида эса аҳоли даромадлари
10392.7 минг сўм атрофида бўлиши кутилмоқда (5.4.7-жадвал).
5.4.7-жадвал
Хўжаобод ва Шаҳрихон туманлар оила аъзолари жон бошига
ҳисобланган пул даромадларининг 2022-2031 йиллар оралиғидаги
прогноз кўрсаткичлари
Model
2022 2023 2024 2025 2026 2027 2028 2029 2030 2031
252
Хўжаоб
од-
Model_1
6
Forecast
1279.
2
1511.
3
1743.
4
1975.
6
2207.
7
2439.
8
2671.
9
2904.
0
3136.
1
3368.
2
UCL
2000.
4
2246.
9
2493.
1
2739.
0
2984.
7
3230.
2
3475.
4
3720.
5
3965.
3
4209.
9
LCL
558.0 775.8 993.8
1212.
1
1430.
6
1649.
4
1868.
3
2087.
5
2306.
9
2526.
5
Шаҳрих
он-
Model_1
7
Forecast
5258.
7
6213.
4
7168.
1
8122.
7
9077.
4
10032
.0
10986
.7
11941
.3
12896
.0
13850
.7
UCL
8221.
6
9235.
3
10247
.8
11259
.3
12269
.7
13279
.3
14287
.8
15295
.6
16302
.5
17308
.6
LCL
2295.
9
3191.
5
4088.
3
4986.
1
5885.
0
6784.
8
7685.
5
8587.
1
9489.
5
10392
.7
Математик моделларнинг прогноз хусусиятларини баҳолаш учун, одатда,
мезон сифатида ўзгарувчининг ретроспектив, прогноз ва амалий қийматлари
ўртасидаги корреляция коэффициентидан фойдаланилади. Лекин, прогноз
қилинган ва кузатилган қийматлар ўртасидаги корреляциянинг юқори
коэффициенти ҳар доим ҳам яхши синалганлиги ҳақида далолат беравермайди,
шунинг учун Тейл прогноз аниқлигининг муқобил ўлчови сифатида
U
коэффициент таклиф этилади:
(
)
2
1
1
2
2
1
1
2
*
2
1
1
2
*
1
1
1
+
−
=
=
=
=
n
t
t
n
t
t
n
i
t
F
n
F
n
F
F
n
U
бу ерда:
*
t
F
–
t
йилдаги прогноз баҳоси;
t
F
–
t
йилдаги амалдаги қиймат.
U
– Тейл коэффициенти
1
0
U
оралиқда ўзгариб туради. Прогноз
аниқлиги қанчалик юқори бўлса,
0
→
U
коэффициент шунчалик нолга
интилади.
U
– Тейл коэффициенти фақат прогнознинг аниқлигини ўлчайди,
аммо, прогнозлашдаги хатоларнинг йўналиши ҳақида батафсил маълумот
бермайди. Шунинг учун тегишли кузатилган қийматлар
t
F
ўрнига
*
t
F
прогноз қийматини қўйиш мақсадга мувофиқ бўлади.
Шунингдек, прогноз ва амалий қиймат ўртасидаги фарқ
t
t
F
F
−
*
прогнозлашнинг хатосини кўрсатади. Жумладан,
0
*
=
−
t
t
F
F
бўлса, прогноз
253
аъло,
0
*
−
t
t
F
F
бўлганда тенденцияга ортиқча баҳо бериш,
0
*
−
t
t
F
F
бўлганда эса етарли баҳо бермаслик бўлади.
Навбатдаги прогноз сифатини баҳоловчи муҳим индикатор –ўртача мутлақ
фоиз хатоси (
Mean Absolute Percentage Error
) қуйидагича ҳисобланади:
%
100
1
1
1
*
−
=
−
=
n
t
t
t
t
F
F
F
n
MAPE
Мазкур прогноз мезонига кўра,
%
10
<
MAPE
– прогноз аниқлиги юқори;
%
20
<
<
%
10
MAPE
– прогноз аниқлиги яхши;
%
0
5
<
<
%
20
MAPE
– прогноз
аниқлиги қониқарли ва
%
0
5
>
MAPE
– прогноз аниқлиги қониқарсиз
ҳисобланади
88
.
Do'stlaringiz bilan baham: |