Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги алишер навоий номидаги тошкент давлат ўзбек

Туркманистон, Тожикистон, Қорақалпоғистон ва бошқалар. Баъзи 
ўринларда ушбу топоформант микроойконим кўринишидаги топонимларни 
ҳам шакллантирган. Масалан, Ўзбекистон-1 (Элликқалъа т. Навоий 
ОФКдаги о.), Қозоқистон (Тўрткўл т. Қумбосган ОФКдаги кўча), 
Ўзбекистон жамоа хўжалиги (Куйиккўпир ОФКдаги о.), Ўзбекистон-2 
(Элликқалъа т. Навоий ОФКдаги о.), Туркистон (Амударё т. Манғит ш. 
кўчаноми), Ўзбекистон овози (Тўрткўл т. Қумбосган ОФКдаги кўча), 
Ўзбекистон (Элликқалъа т. Гулистон ОФКдаги овул) ва бошқалар. Ушбу 
ойконимлардан Ўзбекистон-1, Ўзбекистон-2 (Элликқалъа т. Навоий овули 
кенгашидаги о.) шаклдаги номланиш ўзбек ва қорақалпоқ тилларига хос 
номланишга хос қонуниятларга зид ҳолатдадир. Уларнинг тўғри варианти 
бундай: 1-Ўзбекистон (о.), 2-Ўзбекистон (о.). Туркий тиллардаги экономия 
тамойилига кўра талаффузда бу икки ойконимдан кейин овул сўзини 
ишлатиш шарт эмас: 1-Ўзбекистон, 2-Ўзбекистон. 
Демак, ойконимик асосга ойконимик формант қўшилишидан 
шаклланган ойконимларда ойконимик индикаторлар кам қўллланади. Чунки 
уларнинг айтилишида уларга хос ойконимик маъно юзага келади. 
 
 
 
 

---

32 
ҚЎШМА ОЙКОНИМЛАР 
 
Қўшма ойконимларнинг ўзбек топонимикасида, умуман ўзбек 
ономастикада салмоғи катта. Улар икки ёки ундан ортиқ ойконимик 
асос(ўзак)ларнинг бирикувидан тузилиб, ойконимик материал жиҳатидан 
ранг-барангдир. Улар генетик жиҳатдан турли тилларга оид бўлиб, турли хил 
маъно хусусиятларига эга бўлса-да, улар ойконим таркибида фақат улар 
ўрганилган ҳудудга хос номланиш қонуниятлари асосида юзага келган 
ойконимик маъно(лар)га эга бўлади. Қўшма ойконимлар иккита ойконимик 
асоснинг қўшиб ёзилишидан ҳосил бўлиб, битта асосий урғу билан айтилади. 
Қўшма ойконимлар икки ва ундан ортиқ ойконим асосларнинг 
бирикувидан ҳосил бўлади. Улар таркибида мустақил ойконим асос 
шаклидаги ўзак иккитадан кам бўлмайди ва бир бутун сўз сифатида талаффуз 
этилади: Оқдигир (Тўрткўл т. Отауба ОФКдаги о.), Маҳтумқули 
(Элликқалъа т. Бўстон ш. кўча, ант.), Чўлқувар (Элликқалъа т. Бўстон ш. 
кўча), Қилчиноқ (Элликқалъа т. Қилчиноқ ОФКдаги о.), Қоракўл
(Элликқалъа т. Қилчиноқ ОФКдаги о.), Гулдурсун (Элликқалъа т. Тозабоғ 
ОФКдаги о.), Дошқалъа  (Элликқалъа т. Тозабоғ ОФКдаги о.), Қумбосқан
(Элликқалъа т. Тозабоғ ОФКдаги о.), Отауба (Тўрткўл т. Отауба ОФКдаги 
о.), Туямўйин (Тўрткўл т. Отауба ОФКдаги о.), Пон овули (Элликқалъа т. 
Сарабий ОФКдаги о.), Оққамиш (Тўрткўл т. Оққамиш ОФКдаги о.),