Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги абу Райхон Беруний номли Тошкент давлат техника университети «Электроника ва автоматика» факультети

3.2. Стандартлаштириш тизимида асосий тушунча ва таърифлар

Стандартлаштириш деганда мавжуд ёки бўлажак масалаларга нисбатан умумий ва кўп марта татбиқ этиладиган талабларни белгилаш орқали маълум сохада энг мақбул даражада тартиблаштиришга йўналтирилган илмий-техникавий фаолият тушунилади. Бу фаолият стандартларни ва техникавий талабларни ишлаб чиқишда, нашр этишда ва татбиқ қилишда намоён бўлади. Стандартлаштиришнинг мухим натижалари одатда махсулот, жараён ва хизматларнинг белгиланган вазифага мос келиши, савдодаги ғовларни бартараф қилиш хамда илмий-техникавий хамкорликка кўмаклашишда намоён бўлади.

Одатда стандартлаштириш объекти сифатида стандартлаштириладиган нарса (махсулот, жараён, хизмат) тушунилади.
"Стандартлаштириш объекти" тушунчасини кенг маънода ифодалаш учун "махсулот, жараён, хизмат" иборалари қабул қилинган бўлиб, буни хар қандай материалга, таркибий қисмларга, асбоб-ускуналарга, тизимларга, уларни мослигига, қонун-қоидасига, иш олиб бориш услубига, вазифасига, усулига ёки фаолиятига тенг даражада дахлдор деб тушунмоқ лозим.
Стандартлаштириш хар қандай объектнинг муайян жихатлари (хусусиятлари) билан чекланиши мумкин. Масалан, оёқ кийимга нисбатан ёндашиладиган бўлса, унинг катта-кичиклиги ва пишиқлигини алохида стандартлаштириш мумкин.
Стандартлаштириш объекти сифатида хизмат-халққа хизмат қилишни (хизмат шартларини қўшиб) ва корхона хамда ташкилотлар учун ишлаб чиқариш хизматини ўз ичига олади. Стандартлаштиришнинг бошқа объектлари фаолиятининг бириктирилган сохаларида Ўзбекистон Республикаси Табиати мухофаза қилиш давлат қўмитаси, Давлат архитектура ва қурилиш қўмитаси хамда Соғлиқни сақлаш вазирлиги томонидан белгиланади.
Одатда халқаро, минтақавий, миллий стандартлаштириш идоралари мавжуд.
Халқаро стандартлаштириш фаолиятида барча мамлакатларнинг тегишли идоралари эркин холда иштирок этиш мумкин.
Минтақавий стандартлаштириш деганда дунё миқёсида биргина жуғрофий ёки иқтисодий минтақасига қарашли мамлакатларнинг тегишли идоралари учун эркин холда иштирок этишлари мумкин бўлган стандартлаштириш тушунилади.