Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги а. У. Бурханов, Х. Х. Худойқулов

Download 6,5 Mb. bet 64/198 Sana 12.07.2022 Hajmi 6,5 Mb. #779224

1   ...   60   61   62   63   64   65   66   67   ...   198

Bog'liq
Moliya bozori

Bu sahifa navigatsiya:

• Бета ( β ) Бетанинг тавсифи

Бета (β) коэффициентининг изоҳи1

Бета (β)	Бетанинг тавсифи
β >2.0	Қимматли қоғозларнинг бозордаги рисклилиги бозор рискидан
	икки маротаба катта
β =1.0	Қимматли қоғозлар бозордаги рисклилиги бозор рискига тенг
β<0.5	Қимматли қоғозлар бозорининг рисклилиги бозор рискидан
	икки маротаба кам

0. 
   = 0Қимматли қоғознинг рисклилиги бозор рискига боғлиқ эмас
   

Иқтисодий адабиётларда молия бозорини рискини баҳолашда икки асосий қисмга бўлиб ўрганилади. Жумладан, биринчиси – тизимли риск, иккинчиси – тизимсиз риск.

Тизимли риск – молия бозорининг қандайдир сегментидаги инқирозли ҳолат билан боғлиқ риск бўлиб, унга инфляцион риск,

0. 
   Khurshid. K (2016). Verifying capital asset pricing model in Greek capital market, International Journal of Economics and Accounting, Vol.7, No.1, pp.55-65/
   

қонунчилик ҳужжатларининг ўзгариш риски, фоиз ставкалари риски, буқалар ва айиқлар бозоридаги риск, ҳарбий можаролар риски киради.1 Тизимли рискдаги рисклари эса, баъзи ҳолларда диверсификация қилиб бўлмайдиган риск ҳам дейилади.

Ўз навбатида, тизимсиз риск – умумлаштирилган тушунча бўлиб, ўзида молия бозори рискларининг барча турларини му-жассамлаштиради. Бу риск молиявий воситаларнинг у ёки бу турларини аниқ шарт-шароитлардан келиб чиқиб, танлаш асосида диверсификацияланишини пасайтириши мумкин.2

Халқаро амалиётдан маълумки, молиявий активларни баҳолаш моделида бета (β) коэффициенти тизимли риск ҳисобланади. Мо-лиявий активларни баҳолаш назарияси яратилгандан кейин дунё-даги кўпчилик олимлар уни амалиётга татбиқ қила бошладилар. Жумладан, хорижлик иқтисодчи олимлардан Жан Мосин ўзининг илмий изланишида валюта айирбошланишидаги умумий мувоза-натни оддий модель асосида уларнинг рисклилик даражасининг бо-зор хусусияти сифатида ўрганади. Унга кўра, инвесторлар ўз порт-фелларининг даромад дисперсиясини ва кутилаётган даромади-нинг максимал даражасини излашини кўрсатиб берди. Бозор рис-ки учун мукофот назарияси умумий мувозанат валюта бозорида мавжудлигини кўрсатди ва уни бозор чизиғи, деб номлади. Ушбу бозор чизиғида ҳар бир доллардан кутилаётган даромад ва даромад-нинг стандарт четланишидаги боғланиши кўрсатиб берилган.3 У шундай хулосага келдики, валюта курсидан кутилаётган даромад би-лан унинг бозор риски ўртасида тўғридан-тўғри боғланиш мавжуд.