Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таьлим вазирлиги бухоро мухандисликтехнология институти

«АВС» аксионерлик жамиятида харажатларнинг иқтисодий элементлари бўйича 
таркиби ва структурасининг таҳлили 
 
Харажат гуруҳлари 
Ўтган йили 
Ҳисобот йили 
Сумма, 
минг сўм 
Жамига 
нисбатан 
салмоги, % 
Сумма, 
минг сўм 
Жамига 
нисаба 
тан салмоги, 
% 
1 
2 
3 
4 
5 

---

1 . Моддий харажатлар 
1001408 
81,58 
1539843 
77,93 
2. Меҳнат ҳақи харажатлари 
121594 
9,91 
231624 
11,72 
3. 
Ижтимоий 
суғурта 
ажратмалари 
48395 
3,94 
92359 
4,67 
4. Амортизация ажратмалари 
3859 
0,31 
7370 
0,37 
5. Бошқа ишлаб чиқариш 
харажатлари 
52247 
4,26 
104730 
5,30 
Жами 
ишлаб 
чиқариш 
харажатлари 
1227503 
100,0 
1975926 
100,0 
Жадвал маьлумотлари асосида «АВС» аксионерлик жамиятининг ишлаб чиқариш 
харажатларини таҳлил қилиб чиқишимиз мумкин бўлади. Таҳлил натижалари шуни 
кўрсатадики, жами харажатда хомашё, ёқилғи, энергия, ярим фабрикат харажатларининг 
тутган улуши юқоридир. Уларнинг улуши базис давридаги 81,58 фоиздан, ҳисобот 
даврига келиб 77,93 фоизгача пасайган. Шу давр ичида меҳнат ҳақи харажатларининг 
улуши эса 9,91 фоиздан ҳисобот даврига келиб 11,72 фоизга ўсган. Моддий харажатлар 
билан меҳнат ҳақи харажатлари ўртасидаги нисбатнинг бундай тарзда ўзгариши меҳнат 
унумдорлиги даражасининг ўсганлигидан ҳамда ходимларнинг моддий манфаатдорлиги 
ошганлигидан далолат беради. Фан-техника тараққиётига таянган ҳолда, ишлаб 
чиқаришни ташкил этган корхоналарда унумдорлик даражаси ортади, амортизация 
ажратмалари мутлоқ суммада ўтган йилга нисбатан орца ҳам, уларнинг нисбий 
кўрсаткичлари яьни маҳсулот нархидаги улуши пасаяди.