Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таьлим вазирлиги бухоро мухандисликтехнология институти

Маьмурий харажатлар қаторига корхона бошқаруви билан боғлиқ бўлган 
харажатлар киритилади ва уларнинг корхона сарфлари таркибидаги салмоғи сезиларли 
улушни ташкил этади. Бу бевосита раҳбарлар ва бошқарув аппаратининг хизмати 
харажатларидир. 
Бошқа умумхўжалик харажатлари қаторига юқоридаги таркибга киритилмаган 
харажатлар ишлаб чиқаришни такомиллаштириш, ўзлаштириш ва янги маҳсулотларни 
ишлаб чиқаришни ёьлга қўйиш билан боғлиқ бўлган харажатлар киритилади. 
 
10.6. Асосий фаолиятнинг бошқа жараёнларидан олинган даромад ва 
харажатлар таҳлили 
Асосий фаолиятнинг бошқа жараёнларидан даромад ва харажатлар таҳлилида асосий 
ишлаб чиқариш фаолиятининг маҳсулот иш ва хизматларни сотишдан ташқари 
фаолиятлардан олинган даромад ва ёьқотишлари таҳлил этилади. Асосий фаолиятнимг 
бошқа жараёнлардан олинган даромад ва харажатлар кўпинча операцион даромадлар ва 
харажатлар деб ҳам айтилади. Операцион харажатлар ва даромадлар қаторига бошқа 
сотишлардан олинган даромадлар ёки улар бўйича ёьқотишлар киради. 
Корхонанинг бошқа операцион харажатларига қуйидагилар киради: кадрлар 
тайёрлаш ва уларни қайта тайёрлаш харажатлари, лойиҳа ва қурилиш-монтаж ишларида 
чалаликни бартараф этиш харажатлари, маслаҳат ва ахборот тизимларига ҳақ тўлаш, 
аудиторлик хизматлари учун тўловлар, саломатликни муҳофаза қилиш ва ходимларни 
ишлаб чиқариш жараёнида бевосита қатнашуви билан боғлиқ бўлмаган дам олишларни 
ташкил этиш тадбирлари харажатлари, шаҳар ободончилик ишлари ва қишлоқ 
хўжалигига ёрдам бериш билан боғлиқ харажатлар, компенсация ва рағбатлантириш 
тусидаги тўловлар, иш ҳақини ҳисоблашда эьтиборга олинмайдиган тўловлар ва 
харажатлар, яьни, моддий ёрдам, соғлиқнисақлаш обьйектлари, қариялар ва ногиронлар 
уйлари, болалар мактабгача тарбия муассасалари, соғломлаштириш лагерлари, маданият 
ва спорт обьйектларини асраш харажатлари, вақтинча тўхтатиб қўйилган ишлаб чиқариш 
қувватлари ва обьйектларини сақлаш харажатлари, банк хизмати учун тўловлар, ҳар хил 
хайрия жамғармалари, экология, соғломлаштириш, маданият, халқ таьлими, ижтимоий 
таьминот ва шу каби ташкилотларга бадаллар, бюджетга мажбурий тўловлар, солиқдар ва 
йиғимлар ва бюджетдан ташқари жамғармаларга ажратмалар, зарарлар, жарималар, 
пенялар ва бошқа харажатлардан иборатдир. 

---

Асосий ишлаб чиқариш фаолиятидан олинган бошқа даромадларга қуйидагилар 
киради: 
• ундирилган ёки қарздор томонидан эьтироф қилинган жарималар ва пенялар; 
• ҳисобот йилида аниқланган ўтган йилга тегишли фойда; 
• ёрдамчи хизмат кўрсатувчи тармоқлардан олинган тушумлар; 
• асосий воситалар, номоддий активлар ва бошқа мол-мулкларни сотишдан олинган 
даромадлар; 
• даьво билдириш муддати ўтган кредиторлик ва депонент қарзларни ҳисобдан 
чиқаришдан олинган даромадлар; 
• товар моддий бойликларнинг қайта баҳоланишидан кўрилган натижалар; 
• давлат субсидияларидан даромадлар; 
• холисона молиявий ёрдам; 
• бошқа операцион даромадлар.