Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таьлим вазирлиги бухоро мухандисликтехнология институти

«АВС» аксионерлик даромадлар ва жамиятнинг операцион фаолиятидаги 
харажатлар таҳлили

---

(минг сўмда) 
Кўрсаткичлар 
Ўтган йили Ҳисобот йили Фарқи (+,-) 
фойда зарар фойда зарар фойда зарар 
1.Асосий воситаларни сотишдан 
олинган натижа 
54793 
96387 
51389 
89328 
3404 
7059 
2. Кам баҳоли ва тез эскирувчи 
буюмларни сотишдан олинган 
натижа 
35697 
52131 
+1643
4 
3. Валюта маблағларини сотишдан 
олинган натижа 
36982 
— 
50836 
— 
+1385
4 
— 
4. Мулкни узоқ муддатли ижарага 
беришдан олинган натижа 
3645 
+3645 
5. 
Материалларни 
сотишдан 
олинган натижа 
6862 
42397 
954 
39821 [phone] 
6. Қимматли қоғозларни сотишдан 
олинган натижа 
_ 
3773 
_ 
— 
— 
3773 
7. Номоддий активларни сотишдан 
олинган натижа 
__ 
_ 
_ 
8372 
_ 
+8372 
Жами 
98637 17825
4 
10682
4 
18965
2 
+8187 +1139
8 
Операцион фаолиятдан кўрилган зарарларнинг асосий қисмини эса асосий 
воситаларни ҳисобдан чиқариш ва сотиш ҳисобига, кам баҳоли ва тез эскирувчи 
буюмларни сотиш ҳисобига бўлган. Шунингдек, қимматли қоғозлар сотишдан олинган 
зарар суммасини эса ҳисобот йилида бир қадар камайишига эришилган. 
 
10. 8. Молиявий фаолиятдан олинган даромад ва ёьқотишлар таҳлили 
Молиявий фаолиятдан олинган натижа корхона фаолият натижавийлигининг алоҳида 
ҳисоб қатори сифатида таркибланади ва таҳлил этилади. Молиявий фаолиятдан олинган 
фойда ва зарарлар корхонанинг фонд бозори, молия бозоридаги фаолиятидан келадиган 
натижаларни ўз ичига олади. Молиявий фаолиятдан олинадиган даромадлар қатори 
«Маҳсулот (иш ва хизмат)лар таннархига киритиладиган харажатлар, маҳсулот (иш ва 
хизмат)ларни ишлаб чиқариш ва сотиш харажатлари таркиби ва молиявий натижаларнинг 
шаклланиш тартиби тўғрисида»ги Низомга мувофиқ таркибланади. Молиявий 
фаолиятдан олинган даромадларнинг корхоналарнинг жами ҳисоб фойдаси таркибидаги 
салмоғи сўнгги йилларда бир қадар ўсиб бормоқда. Молиявий фаолиятдан олинган 
даромадлар қаторига қуйидагиларни киритиш мумкин. Масалан, бошқа корхоналар 
фаолиятида ҳиссали қатнашишдан олинган даромадлар, валюта маблағларининг курс 
ўзгаришидан олинган даромадлар, бошқа корхоналарга, шуба ва уюшма корхоналарга 
берилган қарзлар бўйича олинган даромадлар, фоизлар бўйича олинган ва тўланган 
даромадлар, аксиялар бўйича олинган дивидендлар суммаси ва ҳ.к. 
Таҳлилда уларнинг режага ва ўтган йилларга нисбатан ўзгаришларига мутлоқ ва 
нисбий ўзгаришларига баҳо берилади ҳамда унинг ўзгаришига таьсир этувчи омиллар 
ўрганилади. 

---

Таьсир этувчи омиллар ҳар бир таркиб қатор бўйича алоҳида ва умумий асосда 
ўрганилади. 
Таҳлил учун зарур бўлган маьлумотлар молиявий натижалар тўғрисидаги молиявий 
ҳисоботдан ва унинг қаторлари бўйича берилган изоҳлардан олинади. Молиявий 
натижалар тўғрисидаги ҳисоботда молиявий фаолиятдан олинган даромадларнинг 
қуйидаги қаторлари таркибланган: 
— шуьба ва уюшма корхоналардан олинган дивидендлар; 
— бошқа олинган дивидендлар; 
— шуьба ва уюшма корхоналарга берилган ва олинган қарзлар бўйича фоизлар; 
— бошқа олинган ва берилган қарзлар бўйича фоизлар; 
— валюта курсининг ўзгаришидан фарқлар; 
— молиявий фаолиятдан олинган бошқа даромадлар ва ёьқотишлар.