Ўзбекистон республикаси олий мажлис сенати аграр, сув хўжалиги масалалари ва экология

Использованные литературы 
1.Стратегия действий 2017-2021 Интернет источники: https://www.gazeta.uz/ru/ 2017/02/07/strategy/ 
2. Ламан, Н.А. Гигантские борщевики – опасные инвазивные виды для природных комплексов и 
населения Беларуси / Минск, 2009. – С. 40. 
3. Интернет источники: http://www.fao.org/docrep/.htm 
 
ЎЗБЕКИСТОНДА НОАНЪАНАВИЙ МОЙЛИ ЭКИНЛАР ЭКИШ МАЙДОНЛАРИНИ 
КЎПАЙТИРИШ ВА УЛАРНИ ҚАЙТА ИШЛАШ 
 
С.Я.Шарипов, Н.Б.Эгамбердиев, З.З.Джамалов 
Тошкент давлат аграр университети 
Мамлакатимизда қишлоқ хўжалиги соҳаси мустақилликка эришганимиздан сўнг, янги 
йўналишга кирди. Собиқ иттифоқ даврида ҳукм сурган пахта якка хокимлигига барҳам берилиб 
бошоқли, мойли ва бошқа турдаги қишлоқ хўжалиги экинларини етиштириш ҳамда уларни қайта 
ишлаш имконияти яратилди. Жумладан Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2017-2021 йилларда 
Ўзбекистон Республикасини ривожлантиришнинг бешта устивор йўналиши бўйича харакатлар 

---

146 
стратегияси Давлат дастури 2017 йил 7 февралдаги ПФ-4947-сонли фармони билан қабўл қилинди. Ушбу 
дастур беш бўлимни уз ичига олган бўлиб, харакатлар стратегиясининг учинчи бўлиими Иқтисодиѐтни 
ривожлантириш ва либераллаштиришнинг устувор йўналишига бағишланади. Давлат дастўрининг 3.3-
бандида Қишлоқ хўжалигини модернизация қилиш ва жадал ривожлантиришга қаратилган. Бунда қишлоқ 
хўжалиги маҳсулотларини чуқур қайта ишлаш, ярим тайѐр ва тайѐр озиқ-овқат ҳамда қадоқлаш 
маҳсулотларини ишлаб чиқиш бўйича энг замонавий юқори технологик асбоб-ускуналар билан 
жиҳозланган янги қайта ишлаш корхоналарини қуриш, мавжудларини реконструкциялаш ва 
модернизация қилиш бўйича инвестиция лойиҳаларини амалга ошириш бўйича кўрсатмалар берилган.[1] 
Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2017 йил 6 январдаги ―2017-2021 йилларга 
мўлжалланган Қишлоқ хўжалигини тубдан ислоҳ қилиш ва ривожлантириш чора-тадбирлари 
тўғрисида‖ги ПҚ-2717 сонли қарорлари қабул қилингач соҳани янада ривожлантириш бўйича бир қанча 
Давлат дастурлари белгилаб олинди. Мойли экинлар мамлакатимиз иқтисодиѐтини ривожлантириш ва 
мустаҳкамлашда алоҳида ўрин тутади. Мойли экинларнинг мамлакатимиз халқ хўжалигида тутган ўрни 
ўта салмоқлидир. Соя, зиғир, кунжут, ерѐнғоқ, масхар, кунгабоқар буларнинг барчаси асосий мой берувси 
ўсимликлар ҳисобланади. Бўлардан олинадиган ѐғлар, халқ хўжалиги учун зарурий озиқ-овқат 
маҳсулотидир. Тиббиѐтда ҳам инсон саломатлигини барқарорлаштиришда ѐғларнинг алоҳида ўрни бор. 
Сабаби инсон организмини уч муҳим биологик компонент оқсил, ѐғ хамда угливод ташкил қилади. 
Организмнинг ривожланиши ва моддалар алмашинувининг тўғри боришида бу моддалар аҳамияти беқиѐс. 
Мойли экинларни етиштириш – бу халқимизнинг қадимий деҳқончилигида кенг йўлга қўйилган ва 
ривожланган, аммо собиқ иттифоқ даврида барча турдаги қишлоқ хўжалиги экинларини етиштиришга 
бархам берилиб фақатгина пахта хом-ашѐсини етиштириш йўлга қўйилган эди, ҳамда асосан пахта 
чигитидан ѐғ-мой маҳсулотлари олинар эди. Дунѐ мамлакатларининг кўпчилигида мойли экинларни 
экишга бўлган эҳтиѐжи юқори бўлганлиги сабаб, бугунги кунда ер майдонларига экиладиган мойли 
экинлар миқдорини кўпайтириш ва ҳосилдорликни қуйидаги жадвал орқали қузатамиз. Бу борада 
USDAнинг 2001-2007 йилларда келтирилган натижалардан кўришимиз мумкин. 
1-жадвал.