Zbekiston respublikasi navoiy kon-metallurgiya kombinati

Tajriba ishi №3
Mavzu : Tog` jinsining absolyut o`tkazuvchanlik koeffitsientini aniqlash
Ishdan maqsad : Tog` jinsining absolyut o`tkazuvchanlik koeffitsientini aniqlash.
Nazariy qism :
O`tkazuvchanlik deb, tog` jinslarining suyuqlik yoki gazlarni o`z tanasi bo`ylab o`tkaza olish xususiyatiga aytiladi.
Darsi qonuniyatiga asosan eritmaning suyuqlikning filtrlanish
va o`ta olish tezligi qatlamlar gradeyent bosimi bilan to`g`ri chiziqli bog`liqlikga ega . Bu yerdagi proporsionallik koeffitsienti qatlamning o`tkazuvchanlik xususiyati hisoblanadi.
O`tkazuvchanlik qatlamning o`ta sezuvchanlik strukturaviy xususiyati bo`lib u bo`shliqlarning strukturaviy hajmiga g`ovakliklarning foydali o`lchamlariga hamda ularning bir biriga bog`langanligiga va ochiq hamda yopiq g`ovakliklarning nisbatlariga bog`liq bo`lgan kattalik hisoblanadi.
Absolyut o`tkazuvchanlik – fizik xususiyat hisoblanadi. Absolyut o`tkazuvchanlik qatlamning mikro tuzilishi g`ovaklilik hajmining tuzilishi donadorlik tarkibi. Hamda solishtirma yuzaga bog`liq ko`rsatkich absolyut o`tkazuvchanlik deb biz faqatgina bir xil g`ovaklilik muhitiga ega bo`lgan va uning tuzilishi bir xil ko`rinishdagi suyuq qattiq gaz fazalari bilan to`yingan hamda kimyoviy va fizik jihatdan qatlam skelitiga nisbatan o`zgarmas kattalikga aytiladi.
Agar suyuqlik gaz qatlam bilan ta`sirlashmasa ular filtrlanish xususiyatiga yoki bosimning o`zgarishiga bog`liq emas.

Absolyut o`tkazuvchanlik koeffitsienti Darsi qonuniga asosan g`ovaklilik muhit hajmiga hamda filtrlanish bosim gradeyentiga proporsional va dinamik qovushqoqlikga teskari proporsional hisoblanadi.

V=
G`ovaklik muhit hajmi.
Q – suyuqlik yoki gazning vaqt davomida o`tayotgan miqdori.
F- suyuqlik o`tayotgan yuza.

_гр Gradeyent bosim

Darsi qonuni bo`yicha absolyut o`tkazuvchanlik koeffitsienti formulasi.








L- suyuqlik yoki gaz o`tayotgan uzunlik.
– atmosfera bosimi.
- qovushqoqlik koeffitsienti.

K=

Labaratoriya sharoitida
V - g`ovaklilik muhit hajmi kern uchun.
P- atmosfera bosimi
₂
F= kern yuzasi
- monometrdagi bosim ko`rsatkichi

1 Darsi 10 ^-12 m² ga teng

Absolyut o`tkazuvchanlik koeffitsientini topishda ishlatiladigan labaratoriya qurilmasining sxemasi :

1 – Kompressor

2- Reduktor (bosimni o`zgartirish uchun)
3- O`rganilayotgan kern yoki namuna.
4 – Chiqishdagi soatni o`lchash uskunasi

Ishni bajarish tartibi :

1. 
   Tog` jinsini ekstragerlash va quritish.
   
2. 
   Kerndan o`lchamlar olish (L;F)
   
3. 
   Kernni namuna olish qurilmasiga joylashtirish.
   
4. 
   Reduktor orqali kerakli bosimni berish.
   
5. 
   5 daqiqa kutish.
   
6. 
   Ma`lum miqdordagi siqilgan havoni o`tish vaqtini o`lchash.
   
7. 
   Olingan qiymatlarni jadvalga kiritish va jarayonni 4 -7 marta amalga oshirish.
   

№	Pm	Vo	τ	Ka	Izoh
1	2	0,1	120		Pa= 0,1
2	2,5	0,15	180		L=0,4
3	3	0,2	240		D=0,1

K_{a 1}=

K_{a 2}=
K_{a 3}=