Zbekiston respublikasi navoiy kon-metallurgiya kombinati

Elektron nurli trubka (ENT) – ossillograflarning o‘lchash qismi bo‘lib, unda o‘rganilayotgan signal ko‘zga ko‘rinadigan tasvirga aylantiriladi. ENT konussimon yoki to‘g‘ri burchakli ballon bo‘lib, ichidagi havo butunlay so‘rib olinadi. Ekran qismi lyuminofor qatlami bilan qoplangan bo‘lib, elektron oqimi ta’sirida yorishadi.

8.5 - rasm. Elektron nurli ossillograflarning struktura sxemasi.

KVy – Y kirish kuchlanish bo‘lgichi; KVx – X kirish kuchlanish bo‘lgichi; G – generator; Ky – Y kirish kuchaytirgichi; Kx – X kirish kuchaytirgichi; ENT – elektron nurli trubka. 1–cho‘g‘lanish tolasi; 2–katod; 3–modulyator; 4–fokuslovchi elektrod; 5–anod; 6–gorizontal elektrodlar; 7–vertikal elektrodlar; 8–ikkinchi anod.
Elektron nurlari ikki juft plastinalar (elektrodlar 6 va 7) yordamida boshqariladi (8.5 - rasm).

8.6 rasm. Klassik ossilografning blok-sxemasi


Ekrandagi nur holatini o‘zgarishining shu o‘zgarishni yuzaga keltirgan elektrodlardagi kuchlanish o‘zgarishiga nisbati ENT ning sezgirligi deb ataladi . Zamonaviy ENO da sezgirlik 0,1 mm/V gacha yetadi. ENT ning muhim parametrlaridan biri – elektron nurlarga ta’sir to‘xtagandan keyin ekrandagi tasvir yoritilganligining 1 foiz kamayishiga ketgan vaqt oralig‘idir. ENO da bu vaqt 0,01 sekunddan 0,1 sekundgacha bo‘lishi mumkin.

8.7 rasm. Tadqiq qilinayotgan signalni avtomatik rejimda sinxronizatsiyalash

8.8 rasm. Tadqiq qilinayotgan signalni ishga tushish rejimida sinxronizatsiyalash.
Vertikal og‘ish kanali ekranda tasvirlangan axborotga har xil ishlov berish vazifasini bajaradi.
Gorizontal kanal nurni ekran bo‘ylab bir tekis siljishini ta’minlaydi.

8.9 rasm. Analogli ossilografning ekran tasviri



8.10 rasm. Ossillograf ishini X-Y modeli: a) dlya opredeleniya
diod xarakteristikasin aniqlash uchun, b) magnito yumshoq materialni gisterezis sirtmog‘ini aniqlash uchun