Ўзбекистон республикаси мудофаа вазирлиги

Таянч сўзлар:Услуб, маҳорат, термин, машғулот, мавзу, техник хизмат, машқ, жанговар вазифа, парк.
Назорат учун саволлар:
1.Услубий машғулот қачон ташкил қилиниб ўтилади.
2. Техник тайёргарликни машғулотини қандай усуллар қўллаб ўтказиш мумкин.
3. Техник тайёргарлик бўйича кўргазмали машғулот ким томонидан ўтказилади.
4. Амалий машғулотлар қаерларда ўтказилади.
5. Амалий машғулотга тайёргарлик кўриш нималарни ўз ичига олади.
Фойдаланилган адабиётлар:
1. Зирҳли транспортёр ЗТР-80 техник тавсифномаси ва фойдаланиш бўйича йўриқнома, 1-қисм Тошкент 2010 й.
2. Қуруқликдаги қўшинлар жанговар машиналари ҳайдаш курси, М.Ҳарбий нашриёт 1986 й.
3. Зирхли техника ва қурол яроқлардан фойдаланиш бўйича қўлланма Т.2003 й


13-Модул.Жанговар машиналар ҳаракатланиш асослари


13.1. Ғилдиракли машиналар ҳаракатланганда уларга таъсир қиладиган кучлар таърифи ва боғлиқлиги

Машинанинг тўғри эксплуатацияси: шахсий таркибнинг машинани материал қисмларини билишида, техник хизмат кўрсатиш қоидаларини, шунингдек йўл қоидасини ва машинани ҳайдаш техникасини билиши билан таъминланади. Шунинг учун машинани бошқаришга, фақат машинани бошқаришга гувоҳномаси бўлган, барча эксплуатацион ҳужжатларини ўрганган ва машинани бошқаришга имтиҳондан ўтган ҳайдовчиларгагина рухсат берилади.

Машинани бошқариш, юқори ўтиш хусусиятига эга бўлган автомобилларни бошқаришдан кўп ҳам фарқ қилмайди, лекин унинг габаритларини, корпуси тузулишини, манёврларини, тўсиқликдан ўтишини тор ўтиш жойларида назарда тутиш керак бўлади.
Ҳаракат давомида ҳайдовчи йўл ҳолатига диққат билан эътибор бериш керак. Машина ҳаракат тезлиги йўл ҳолатлари, чуқурликлар, баланд пастликларга қараб ўзгартирилиши лозим, аксинча синиш ёки авария ҳолатлари рўй бериши мумкин.
Машинани ҳаракати давомида, шунингдек тўхтаган вақтларда (двигатель ишлаб турганда) назорат кўрсаткич приборларига қараб, совутиш тизими ҳарорати, двигатель ва тарқатув қутиси мойлаш тизими ҳарорати ва босимини, тирсакли вал айланиш частотаси ва аккумулятор батареясини зарядлаш токи миқдорини назорат қилиниши зарур.
Назоратни нафақат кузатиш асбоблари ёрдамида, балки машинани ишлаш вибрацияси, овози, руль чамбарагига бериладиган куч ва йўлдаги ўзини тутиши орқали ҳам назорат қилиниши керак.

Машинани қуруқликда бошқариш, машинани жойидан қўзғатиш

Двигателни совутиш суюқлиги ҳарорати +40 ⁰С градусгача қизиб, у мукаммал ишлаб олганидан сўнг ҳаракатни бошлаш мумкин.