Ўзбекистон Республикаси Молия вазирлиги

Инвестициялаш жараёни

Устун даражада ҳокимликлар ўз эҳтиёжларини қисқа муддатли облигациялар чиқариш ёрдамида молиялаштирадилар.

Айрим вақтда ижроия ҳокимият идоралари пулни таклиф қилувчилар томонида қатнашадилар. Масалан, шаҳарда маълум вақтга келиб қандайдир пул суммаси бўшаб қолса, уни жорий ҳисоб рақамида ушлаб турмасдан, шаҳар ҳокимияти маблағни қисқа муддатли молиявий бозорга қўйиб даромад олишлари мумкин.
Ижроия ҳокимияти идоралари молиявий маблағларга эҳтиёж сезаётган томонда ва таклиф томонида бўлган молиявий институтлар ва молиявий бозорлар ҳолатига кучли таъсир кўрсатади. Аксарият ҳолларда давлат – бу пул маблағларини истеъмолчисидир, яъни у маблағ беришга қараганда кўп маблағни ишлатади.
Компаниялар. Кўпгина компаниялар шаклларидан қаътий назар ўз фаолиятини юритиш учун йирик молия маблағларига муҳтож бўлади. Ижроия ҳокимияти идоралари каби, уларнинг молиявий эҳтиёжлари узоқ ва қисқа муддатлиларга бўлинади. Узоқ муддатли мақсадларни амалга ошириш учун компанияларга заводлар қуриш, асбоб-ускуналар ва иншоотлар сотиб олишга, янги маҳсулотларни ишлаб чиқариш учун пул керак бўлади. қисқа муддатли эҳтиёжлар эса товар заҳираларини шакллантириш, дебитор қарзлари ва бошқа жорий харажатларни қоплаш заруратларидан юзага келади. қисқа ва узоқ муддатли эҳтиёжларни молиялаштириш учун компаниялар муомалага турли хил қимматли қоғозлар ва акцияларни чиқарадилар. Компанияларда вақтинча ортиқча пул маблағлари пайдо бўлса, улар ўз навбатида пулларни бошқаларга таклиф қиладилар. Амалиётда кўпгина йирик компаниялар нақд пулларини бошқаришни фаол, мураккаб стратегиясини амалга оширадилар ва қисқа муддатли қимматли қоғозларни асосий харидорлари ҳисобланадилар.
Хусусий шахслар. Хусусий шахслар инвестиция жараёнига омонат ҳисобларига пул жойлаштириш, облигация ва акциялар сотиб олиш, суғурта полислари олиш билан пул етказиб беришлари мумкин. Молиявий қатнашувни танлаш кўп мураккаб жараён бўлиб, инвестиция жараёнида якка инвестор ўз олдига қандай мақсад қўяётганига боғлиқ. Пул маблағларига бўлган хусусий шахсларни эҳтиёжи асосан мулкни, уй-жой, автомобил харид қилишни молиялаштириш учун заём шаклига эга бўлади. Аксарият ҳолатларда мазкур талаб ҳажми катта бўлиб, хусусий шахслар инвестиция жараёнига олганига қараганда кўп берадилар. Давлат ва компаниялар пул маблағларининг соф харидорлари бўлиб, хусусий инвесторларнинг иқтисодий ўсиш ва ривожланишни молиялаштириш учун пул етказиб беришда уларнинг ўрни салмоқлидир.