Ўзбекистон Республикаси Марказий банки

Миллий валютадаги кредитларнинг йиллик ўсиши
 
(фоизда, ўтган йилнинг мос ойига нисбатан) 
Манба: Марказий банк ҳисоб-китоблари.
2018 йилда ажратилган кредитларнинг таркиби бўйича ўсиш 
суръатлари таҳлили, кредитларнинг ўзгариши асосан юридик 
шахсларга 
тўғри 
келиб, 
жисмоний 
шахсларга 
ажратилган 
кредитларнинг ўсиш суръатларига нисбатан 2–2,5 бараварга кўпроқ 
ошган. Шу жумладан, жисмоний шахслар томонидан олинган 
кредитларда ипотека кредитларининг салмоғи юқори бўлиб, уларнинг 
аксарият қисми Ҳукумат томонидан молиялаштирилган (2.4.11-расм). 
2018 йилда юридик шахслар учун ажратилган кредитларнинг 
юқори даражада ўсишини 
давлат корхоналарига берилган 
марказлашган кредитлар билан изоҳлаш мумкин.

---

60 
Шунингдек, 
таҳлиллар 
иқтисодиётда 
мавжуд 
молиявий 
русурсларнинг банк тизими орқали қайта тақсимланишида ҳам 
номутаносибликлар ортиб бораётганлигини кўрсатмоқда. Бу, бир 
томондан, банк тизими молиявий мустаҳкамлигига хатар туғдирса, 
иккинчи томондан, узоқ муддатли истиқболда иқтисодий ислоҳотлар 
самарадорлигига салбий таъсир ўтказиши мумкин. 
Жамғарма канали. Миллий валюта жозибадорлигини ошириш 
ва иқтисодиётда долларлашув даражасини пасайтиришга қаратилган 
пул-кредит сиёсатининг юритилиши трансмиссион механизмнинг 
жамғарма канали таъсирчанлигини кучайтириб борди. 
Хусусан, 2018 йилнинг январь-октябрь ойлари давомида пул 
массаси таркибида жами
миллий валютадаги жамғарма ва муддатли 
депозитлар қолдиғи 4,5 трлн. сўмга ёки 55 фоизга, хорижий 
валютадаги жамғарма ва муддатли депозитлар қолдиғи эса
613 млрд. сўмга ёки 11 фоизга ошди (2.4.12-расм). 
2.4.12-
расм
Муддатли ва жамғарма депозитлари қолдиқлари 
Манба: Марказий банк ҳисоб-китоблари.
Бунда жисмоний шахсларнинг миллий валютадаги муддатли 
ҳамда жамғарма депозитлари қолдиғи 31 фоизга, юридик 
шахсларники эса 81 фоизга ўсди. 
Шуни таъкидлаш жоизки, жисмоний шахсларнинг чет эл 
валютасидаги депозитлари қолдиғининг камайишини асосан уларнинг 
жамғарма депозитлари қолдиғининг 448 млрд. сўмга ёки 63 фоизга 

---

61 
қисқариши билан изоҳлаш мумкин. Шунингдек, 2018 йилнинг 10 ойи 
якунлари бўйича миллий валютадаги муддатли ва жамғарма 
дипозитларнинг умумий пул массасидаги улуши йил бошига нисбатан 
4 фоиз бандга кўпайди. 
Жисмоний шахслар учун миллий валютадаги муддатли ҳамда 
жамғарма 
депозитларининг 
жозибадорлиги 
ортиши, 
маълум 
маънода, аҳоли ўзининг хорижий валютадаги омонатларини миллий 
валютага ўтказишини рағбатлантирди. 
Депозитлар таркибида кузатилган ўзгаришларни 2018 йилдаги 
мажбурий захиралаш тартиби ва нормативларининг такомиллаш-
тирилиши ҳамда қайта молиялаш ставкаси оширилишининг 
депозитлар фоиз ставкаларига таъсири билан изоҳлаш мумкин. 
2
018 йилнинг иккинчи чорагида банклар томонидан жалб 
қилинган муддатли ва жамғарма депозитлар ҳажмининг ўсиш 
суръатини маълум бир даражада миллий валюта алмашув курси 
мустаҳкамланиши билан ҳам изоҳлаш мумкин. 
2.4.13-
расм