ҳам мупйян ўзгариш ларга сабаб бўлган. Ч ер ковн и бош қариш да
д ем о к р ати к қ ад р и ятл ар ж ор и й қ и л и н га н , м и лли й ч ер к о в-
ларн инг ваколатлари кенгайтирилган. Рим папаси ҳузурида
маслаҳаг овозига эга муқаддас С и н о д таш к и л этилган. С и н од
уч йилда б и р марта чақирилади. У н и н г тар к и б и
м иллий еп и с-
коплар к о н ф е р ен ц и я л а р и ва роҳи блар ор д ен лар и н и н г раҳ-
б а р л а р и , Ш а р қ и й ч е р к о в л а р н и н г п а т р и а р х л а р и ва м и т-
рополитлари \а м д а папа ш ахсан тай и н л аган руҳонийлардан
иборат. С и н о д като л и кл ар н и н г ҳаёти ва эътиқоди би лан бог-
л и к эн г муҳим м асалаларни муҳокама қилади ва улар ю заси
дан б аж ар и ли ш и ш арт бўлган қарорларн и қабул қилади.
М и н тақ атар д араж асид а е п и с к о п л ар н и н г к о н ф е р ен ц и я
лари ўтказиб турилади. К о н ф ер ен ц и ялар оралиғида унда с а й
ланган раҳб арлик органи ф аол и ят оли б боради. М интақавий
к о н ф ер ен ц и ял ар га черков билан б о ғл и қ и ш л арн и б ош қар и ш -
да кенг ваколатлар берилган.
М илли й ч ер к о вга папа тай и н л аган кард и н ал, патриарх
ёки м итрополит раҳбарлик қилади. М илли й черковлар еп ар-
хияларга бўлинади. Епархияга иерарх (грекча
hieros —
мукад
дас,
arche —
ҳ оки м и ят деган м аъноларни англатади) раҳбар-
л и к қилади. И ерархга, бош қараётган еп архи ян и н г нуфузига
қараб, еп и скоп ёки кардинал унвони б ери ли ш и мумкин.
К атолик ч ер к о в и н и н г бош ланғич таш ки л о ти (п равосла-
виедаги каби) қавм (приход) деб аталади. Қ авм ларни руҳо-
ний бош қаради.
Ч ерков бош қаруви соҳасидаги ўзгари ш лар ди н и й таъли
мот ва у н и н г и ж ти м о и й д о к тр и н а с и д а ҳам м од ер н и зац и я
ж араён ларини кучайтирди. Бу ж ар аён лар кам ўзгарувчан д и
ний таълим отда ҳам яққол намоён бўлм оқда.
Д иний таълимотдаги модернизация жараёнлари
таъсирида
католик ч ер к о ви н и н г устунлиги тўғрисидаги ғоядан воз ке-
чилди, умумий христианлик ғоялари атроф ида бирлашиш за-
рурлиги тан олинди. Христианлик конф ессияларини бирлаш
тириш тўғрисидаги экум инизм (грекча
aikumene
— одамлар
яшайдиган дунё, олам деган маъноларни англатади) гояси қабул
қилинди. М азкур воқеа конфессиялараро
муносабатларнинг ях-
ш иланиш ида алоҳида аҳамиятга эга бўлди, чунки шу вақггача
134
-
католицизм христианларни ф ақат католик черкови таълимоти
асосида бирлаш тириш м умкин, деб ҳисоблар эди. К атолик ва
православ черковларининг 1054
йилдаги бир-бирини лаънат-
лаш тўғрисидаги қарорлари бекор қилинди. Униат (христиан
л и к таш ки л о тлари н и н г католик черкови билан итти ф оқи н и
ёкдовчи оқимлар)ларга православие ёки бош қа оқим лар сирли
маросимларини қабул қилиш ҳуқуқи берилган.
Ч ерковнинг иж тимоий таълимоти (доктринаси)да ҳам ж ид
дий ўзгаришлар мавжуддир. Д октринанинг ҳозирги цивилиза-
цияга муносабати масаласида пессимистик қараш лар устунлик
қилади. Чунки черков ҳозирги замон цивилизацияси чуқур ин-
қи розга учраган деб билади. И нқи розн и н г
моддий сабаби -
оламш умул (глобал) м уаммоларнинг ҳал қилинмаганлиги.
М аънавий соҳадаги эн г муҳим сабабларидан бири ж ам и
ятда истеъм олчилик и л л ати н и н г тобора кучайиш идир. Ч ер
к о в н и н г нуқгаи назарига кўра, и н со н и ятн и н г иш лаб чи қа-
р и ш н и р и во ж лан ти ри ш да эри ш ган ютукутри ф ар о в о н тур
муш учун моддий ш арт-ш арои т яратади, лекин ки ш и л ар э \т и -
ёжи д оим ий ош и б б о р и ш хусусиятига эга. О қибатда истеъ
м олчилик руҳияти устувор аҳамият касб этади. И стеъмолчи-
л и к н и н г ж ам ият учун хавф и ш ундаки, у киш и онгида нарса
ларга эриш иш ва унга эгали к қилиш ҳаётнинг асосий мақсади
деган нотўғри та с а в в у р н и ҳосил қи лади , к и ш и н и худодан
аж ратади, халос бўлиш учун кураш иш га йўл берм айди. Ч ер
ков бу муаммони одам ларни ўз эҳтиёжларини чеклаб, камта-
рона яш аш га даъват этиш билан ҳал қилиш ни так л и ф этади.
Ч е р к о в н и н г и ж ти м о и й д о ктр и н аси д а м еҳнатга м ун оса
бат м асаласи муҳим ўрин тутади. М аълумки, И н ж и лда м е \-
нат инсон йўл қўйган гуноҳнинг оқибати ва
унга берилган
ж азо воситаси с и ф ати д а тал қи н этилади. М асалага бундай
м у н о саб ат м еҳн атн и ҳ аёти й зарурат, к и ш и н и н г ж ам и я тд а
м уносиб ўринга эга б ў л и ш и учун восита си ф атида эм ас,
балки
у н и н г зим м асига ю клатилган оғир юк деб баҳолаш га сабаб
бўлади. Ш унинг учун чер ко в меҳнатни киш и ҳаёти н и н г асо
си, м авж удлигининг м анбаи экан л и ги н и қайд этади. Ч ерков
таъ лим отига кўра, и н с о н и я т бирлам чи гун о\дан олдин \а м
меҳнат қилган, л еки н ундан кейин меҳнатнинг мазм уни ўзгар-
Do'stlaringiz bilan baham: