Ўзбекистон республикаси халқ таълими вазирлиги ўҚувчиларни касб-ҳунарга йўналтириш ва психологик-педагогик республика

Агар у интроверт бўлиб, унда невротизм паст бўлса, унга оператор типидаги касблар тўғри келади, одамлар билан мулоқотни талаб этувчи касблар умуман маъқул келмайди (масалан: раҳбар, тадбиркор, педагог, журналист, жамоат арбоби).


Агар у экстраверт бўлиб, унда невротизм паст бўлса, унга менежер, раҳбар, бизнесмен каби касблар жуда мос келади. Одамлар билан муттасил муносабатда бўладиган соҳаларда у доимо муваффақиятга эришади.


Психолог касб-ҳунарга йўналтирувчи қуйидагиларни ёдида сақлаши лозим:

Касб-ҳунарга йўналтирувчининг вазифаси ўқувчиларни касб танлашида қатъиян чеклашлардан иборат бўлиб қолмаслиги керак (асаб жараёнларининг кучли ёки кучсиз тарафларини касбнинг шахсган исбатан қўйиладиган талабларини англаган ҳолда танлаш лозимлигини тушунтиришга уриниш лозим). Касб-ҳунарга йўналтирувчининг вазифаси маслаҳат олувчининг индивидуал хусусиятларини ёритиб берган ҳолда уни ҳосил бўлган маълумотлар билан таништириб, ўзининг хусусият ва имкониятларини англаган ҳолда муҳокама этиб, уларни касбнинг талабларига мос келиш-келмаслигини тушунтириб беришдан иборат. Бунда руҳий жараёнларнинг кечиш тезлиги турлича бўлган одамларнинг касбий муваффақиятга эришиши, фаолиятнинг самарадорлиги нафақат асаб тизимининг хусусиятларига, балки меҳнатга бўлган қизиқиш, билим ва кўникмаларга, ишни ташкил қилишга, энг аввало муттасил ўз-ўзини ривожлантириш ва кучсиз сифатларини тўлдириб боришдан ҳам иборат эканлигини ўқувчиларга тушунтириш лозим.

1-сонли ташхис ўтказиш дастуридан фойдаланиш бўйича кўрсатма

Маҳорат билан маслаҳат бериш – бу ижодий иш. Ҳар бир тажрибали психолог – касб-ҳунарга йўналтирувчининг маслаҳат беришни ташкил этиш ва ўтказишнинг синаб кўрилган ўз йўналиши бўлади. Ушбу мақола орқали биз мактаб касб-ҳунарга йўналтирувчиларини чегаралаб қўйишга уринмоқчи эмасмиз: улар ўзларига ёққан ҳоҳлаган ташхис методикасидан фойдаланишлари мумкин. Лекин 1-сонли ташхис ўтказиш дастурида санаб ўтилган методикаларни мактаб касб-ҳунарга йўналтирувчилари битирувчи синфларда фойдаланишлари мажбурий.

Бунинг иккита сабаби бор.