Ўзбекистон республикаси халқ таълими вазирлиги тошкент вилоят давлат педагогика институти ж. Ҳасанбоев, Ҳ. Сарибоев, Г. Ниёзов

зомга бўйсуниш, мақсадни амалга ошириш йўлида шижоат, қатьи-
ят кўрсатиш, ахлоқий-иродавий хусусиятлар тарбияланиб боради.
Меҳнат таълими ва тарбиясини ташкил этишда жамоа асоси-
даги меҳнатни уюштириш муҳим масалалардан биридир. Зеро, жа-
моа ипггирокида ўтказилаётган меҳнат жараёнида ўқувчиларда
дўстлик, ўргоқлик, ўзаро ёрдам ва ҳамкорлик, жамоа меҳнат са-
мараларидан қувониш каби хислатлар тарбияланиб боради. Шу-
нингдек, уларда ташаббускорлик, ташкилотчилик, меҳнатга ижо-
дий ёндашиш, жамоа манфаатини шахсий манфаатдан устун
қўйиш сингари ахлоқий сифатларнинг шаклланишига пойдевор
қўйилади.
Меҳнат жараёнида ўқувчиларда меҳнат маданиятининг унсур-
ларини ҳосил қилиб бориш муҳим талаблардан бири саналади.
Меҳнат маданияти - бажарилаётган ишга онгли муносабатда
бўлиш, уни илмий жиҳатдан тўғри ташкил этилиши (пухта режа-
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

лаштириш, вақтдан унумли фойдаланиш), иш ўрнини озода ту-
тиш, меҳнат (иш) қуролларига эҳтиёткорона муносабатда бўлиш,
бошланган ишни натижалаш, унинг самарали бўлишига эришиш-
га йўналтирилган фаолият кўрсаткичидир. Меҳнат маданияти ту-
шунчаси ўзида яна ўқувчининг мустақил ҳаракат олиб бориши-
ни, меҳнат қилиши ва дам олишини тўғри ташкил эта олишни ҳам
акс этгирдди.
Меҳнатга онгли муносабатни тарбиялашнинг яна бир талаби
ўқувчиларни илм-фан, маданият, техника ва технология бораси-
даги янгиликлардан бохабар этиш, уларга нисбатан қизиқишни
ҳосил қилиш, бу борадаги лаёқат, қобилият ва иқтидорларини
ошириб боришдан иборат.
§ 3. Ўқувчилар маҳнат фаолиятининг турлари
Ўқувчилар меҳнат фаолиятининг турлари хилма-хил бўлиб,