Ўзбекистон республикаси халқ таълими вазирлиги тошкент шаҳар халқ таълими ходимларини қайта тайёрлаш ва уларнинг малакасини ошириш

 
МТМда нутқ ўстиришга оид иш шакллари
.
Болалар нутқини ўстиришда асосан икки хил иш шаклидан фойдаланилади. 
1. Болаларга машғулотларда она тили ўргатиш.
2. Кундалик ҳаѐт давомида ўйин, меҳнат, маиший фаолият ва сайр 
вақтларида нутқ ўстиришга раҳбарлик қилиш. 
 
Нутқ ўстириш машғулотлари
. Мактабгача ѐшдаги болаларга она 
тили ўргатиш педагогик жараѐн бўлиб, бола тарбиячи раҳбарлигида атроф 
ҳаѐт ҳақидаги билимини кенгайтиради, луғат бойлигини оширади. Бу 
жараѐнда болаларда ақлий фаолиятга уюшиш қобилиятлари тарбияланади. 
Болаларга она тили ўргатиш машғулотлари бир тизимда ўтказилиши лозим. 
Нутқ ўстириш машғулотларини шундай ташкил қилиш керакки, ҳар бир бола 
унда фаол иштирок этсин, берилган вазифани тўлиқ ўзлаштирсин. 
Нутқ ўстириш машғулотларининг бир қанча ўзи,га хос хусусиятлари 
бор: бу машғулотда болалар кўпроқ ақлий фаолият билан банд бўладилар, 
ўйлайдилар, эшитадилар, гапирадилар. Машғулотнинг муваффақияти барча 
болаларнинг машғулотга фаол жалб эттирилишига боғлиқ. 
Машғулот бир неча босқичли бўлиши, бу босқичлар орасида доимий 
физдақиқалар, қўл, оѐқ, гавда мускулларини ҳаракатга келтирувчи гимнастик 
машқлар, айниқса чарчоқни йўқотувчи, қоматни тўғри тутишга ўргатадиган 
фойдали машқлар ўтказилади. 
Болаларга она тили ўргатиш бошқа машғулотлар давомида ҳам олиб 
борилиши зарур (математпк тасаввурларни шакллантириш, музика, тасвирий 
санъат машғулотлари давомида). 
Кундалик ҳаѐт давомида нутқ ўстиришга раҳбарлик қилиш
. Нутқ 
ўстиришнинг муваффақияти машқ қилишга, нутқ тажрибасига боғлиқдир. 
Машғулотда ҳамма вақт ҳар бир боланинг нутқини ўстириш учун шароит 
яратиб бўлмайди, чунки машғулот давомида бола тарбиячининг ва 
ўртоғининг нутқини тинглайди, холос. Тарбиячи болада шундай кўникма 
ҳосил қилсинки, у машғулотдан ташқари вақтда ҳам ўз нутқини ўстириш би-
лан шуғуллансин. 
Ўйин, меҳнат, маиший ҳаѐт фаолиятларини ташкил қилиш орқали 
тарбиячи болаларнинг нутқ фаоллигини ўстириб бориши, ҳар бир бола билан 
суҳбатлашиши, у ўз нутқида ишлатиши лозим бўлган сўзни айтиб бериши, 
бола нутқидаги хатони тузатиши шарт. Бола тарбиячи билан эркин гаплаша 
олиши, бунинг учун унга ишониши ва уни севиши лозим.