Ўзбекистон республикаси халқ таълими вазирлиги навоий давлат педагогика институти

Ижтимой психология
педагогларни жамоалар, уларда шахслараро муносабатларни 
психологик таҳлил қилишнинг илмий усуллари билан қуроллантиради ва бу орқали энг 
муҳими масала янги инсоннинг шакллантириш вазифасини ҳал қилишга ёрдамлашади. 
Шундай қилиб 
ижтимой психология
кишиларнинг турли хилдаги гуруҳлар, хусусан, оила. 
Мактаб, ўқув ва педагогик жамоалардаги мулоқот ва ўзаро таъсир жараёнида вужудга 
келадиган ўзаро муносабатларини ўрганади. Бундай билимлар тарбияни психологик 
жиҳатдан тўғри ташкил қилиш учун зарурдир. 
Шуннигдек, 
психология
нинг ҳар-бир тармоғида бўлгани сингари ижтимоий психология
ҳам умумий психологияни ўрганишдан бошланади, чунки психиканинг умумий 
қонуниятларини, асосий тушунчаларини чуқур билмасдан туриб, ижтимой психология
қилиши лозим бўлган муаммоларни кўриб чиқиши мумкин эмас. 
Илмий манбалар ижтимоий психологиянинг давлат ва ҳуқуқ назарияси, сиёсий 
иқтисод, этика, фалсафа фанларининг ривожланиши билан узвий боглигини кўрсатади. 
Айнқса, фан тараққиётига фалсафа фани ўзининг сезиларли улушини қўшган. Шунинг учун 
ҳам америкалик олим Г. Олпорт ижтимоий психологик гояларнинг яратилиши ва 
ривожланиши фалсафа билан, унинг кўзга кўринган арбобларидан ҳисобланган Платон номи 
билан боглик деб езган эди.
Платон ўзининг "Давлат" ва "Қонунлар" деб аталган диалогларида шахснинг жамият билан 
алоқалари масаласига тўхталиб, жамият индивидга нисбатан ўзгармас, унинг тараққиёти 
жамият ривожланиши қонунларга буйсунади, деган фикрни ҳимоя қилган. 
 
 
 
 
 
 
 
4. Ижтимоий психологиянингасосий бўлимлари. 

---

1.7-схема. 
Ҳар бир шахс ҳамиша маълум ижтимоий гуруҳлар доирасида фаолият кўрсатади. Бу 
унинг оиласи, меҳнат жамоаси, кўча-куйда норасмий гуруҳлардаги давраси, ўқув жамоаси 
вабошқалар. 
Шахснинг якка ва турли гуруҳлар доирасида ўзини тутиши, хулқ-атвори, мавқеи, унга 
ўзга хос гуруҳий тасирлар,гуруҳдаги шахслараро мослик, лидерлик, гуруҳий тазйиққа 
берилувчанлик каби қатор ходисаларни ўрганиш ижтимой психологиянинг муҳим 
соҳаларидан биридир. 
Шахс психологияси, унинг ижтимой- психологик қиёфаси масаласи ҳам бугунги 
кундаги ўзгаришлар ва маънавий жиҳатдан покланиш даврида ўта муҳим соҳасидир. 
Ҳар бир шахснинг жамиятда рўй бераётган туб ислоҳатларга муносабати, уларни
идрок қилиш ва англаш даражаси, ўз-ўзига нисбатан муносабатининг табиати, хулқидаги 
ижтимоий мотивлар ва йўналишлар катта аҳамиятга эгадир. Жамият миқиёсида рўй 
берадиган оммавий ходисалар ҳам ижтимой психология учун тадбиқий аҳамиятга эга. 
Чунки алоҳида шахс тарбиясида оммавий ҳодисаларнинг, катта гуруҳларнинг таъсирини 
инкор этиб бўлмайди. 
Мамлакатимизда рўй бераётган туб ижтимоий – сиёсий ислоҳатлар ижтимоий тараққиёт ва 
тафаккури ривожланишини тезлаштирувчи, давр ва кишилар руҳига хамоҳанг тарзда 
кечишини таъминлаб берувчи тадбиқий ишлар хусусида, ёшларда янгича дунёқарашни 
шакллантиришдир.