Ўзбекистон республикаси халқ таълими вазирлиги мактабгача таълим муассасалари ходимларини қайта

"Тежамкорлик сабоқлари" дастури асосида таълим-тарбия ишларини
олиб боришда мактабгача таълим муассасаси ва оила ҳамкорлиги 
 
М.З. Файзуллаева 
МТМХҚТ ва УМОРЎММ 
 
2015 йил 5 май куни Ўзбекистон Республикаси Президентининг ―2015-
2019 йилларда иқтисодиѐт тармоқлари ва ижтимоий соҳаларда энергия 
сиғимларини қисқартириш энергия тежайдиган технологияларни жорий этиш 
чора-тадбирлари Дастури тўғрисида‖ги ПҚ-2343- рақамли қарори қабул 
қилинди.
Мазкур Қарорини ижросини таъминлаш мақсадида 2015-2016 ўқув 
йилидан бошлаб мактабгача таълим тизимида "Тежамкорлик сабоқлари" 
дастури асосида таълим-тарбия ишларини олиб бориш вазифаси қўйилди. 
Ўқиш махсус дастурлар асосида олиб борилади. Мактабгача таълим 
муассасаларида тежамкорликни ўрганиш бўйича "Тежамкорлик сабоқлари" 
махсус курси ўргатилади. 
Ҳар бир бола тежаш –бу нарсаларни исроф қилмаслик, уни қадрлаш, ҳар 
бир табиий бойликларни (сув, газ, электр токи), ўз меъѐрида ишлата билиш,
ва улардан оқилона фойдаланиш зарурлигини англашни гўдаклигидан 
ўрганиши лозим. 
"Тежамкорлик сабоқлари" дастурининг мақсади болаларда умумий ахлоқ 
меъѐрлари талабларига жавоб берадиган, уларнинг шахс сифатида камол 
топишига асос бўла оладиган иқтисодий билим, кўникма ва малакаларни 
шакллантириш, жамоат жойларида ўзини тутушни, ер ости бойликларини 
(сув, газ,электр токи) исроф қилмаслик, уни қадрлашни тарбиялаб боришдан 
иборат. 
Тежамкорлик 
сабоқлари 
мактабгача 
таълим 
муассасаларда 
интеграциялашган машғулот тарзида: атроф-муҳит, табиат билан 
таништириш, бадиий адабиѐт, одобнома, тасвирий фаолият машғулотларини 
мужассамлаштирган ҳолда олиб борилади. Оилада кун давомида сув, газ, 
электр энергияни тежаш ҳақида турли жараѐнларда яққол мисоллар билан 
тушунтирилади. Тарбиячи ота-оналарга "Тежамкорлик сабоқлари"
дастурини тарғибот қилишда оилага борганда мақсади режасида, 
ҳисоботида ва махсус кундалигида акс этиши керак. Тарбиячи 
"Тежамкорлик сабоқлари" дастури вазифалари оилада қандай амалга 
оширилишини танишади ва керакли маслаҳатлар беради. 
Тарбиячиларни ота-оналарга оилада "Тежамкорлик сабоқлари" дастури 
асосида билим беришлари учун қандай тавсиялар беришлари лозимлиги 
ҳақида фикр юритамиз:
1.Тарбиячи ота-оналарга оилада сувни тежаш бўйича: хонадонда 
ўстирилаѐтган гулларни суғориш, уй, ҳовли, кўчаларни тозалашда суни 
тежаб ишлатишни; сувнинг нечоғлик инсон учун зарурлигини 
тушунтириш: инсонни тана аъзоларини поклашда, буюм, кийим-кечак, 
идишларни озода сақлашда сувнинг ўрни, ундан фойдаланишда 

---

27 
исрофгарчиликка йўл қўймаслик кераклиги тушунтиради. Болага сувни 
ишлатгандан сўнг водопровод жўмрагини ўчириб қўйишни доимо эслатиб 
туриши, сувни тежаш ҳақида ибратли ҳикоялар ўқиб бериши кераклиги 
ҳақида тавсия беради. 
2.Оилада электр энергияни тежаш бўйича:электр ѐриткичларни 
фақатгина керакли пайтда фойдаланиш, телефондан фойдаланилганда ҳам
аниқ, қисқа ва чиройли сўзлар билан муомилага киришишни тушунтириб, 
телефондан фойдаланилганда электр энергия сарфланишини ва уни 
тежашга ўргатиб бориш, теливизорда мультфильмни кўришни ҳамма 
болалар яхши кўришлари, лекин меъѐрдан ортиқ, тўхтовсиз кўриш бола 
соғлиғи учун зарар эканлиги ҳақида маълумот бериб, теливизорни бўш 
пайтдагина кўриш зарурлигини тушунтиради.