Ўзбекистон республикаси халқ таълими вазирлиги дарсликнинг янги нашри устоз Ўзбекистонда хизмат кўрсатган Фан ва теҳника арбоби профессор

Талантли деб шундай одамларни айтиладики, улар маълум соҳада муракаб назарий ва амалий масалаларни ҳал қилишга, янгилик ва прогрессив аҳамиятга эга бўлган қимматли нарсалар яратишга қодир бўладилар. Талантли одам, талантли ёзувчи ва талантли шоир, талантли рассом, талантли конструктир деганда биз буни ана шу маънода тушунамиз.
Талантли деб шунингдек, билимларни тез, муваффақият билан ўзлаштириб оладиган ва шу билимларни турмушда, ўз фаолиятларида тўғри татбиқ қиладиган одамларни ҳам айтилади. Талантли ўқувчи, талантли студент, талантли скрипкачи ва талантли пианист, талантли инженер деганда биз буни ана шу маънода тушунамиз.
Гений – бу янгилик яратувчи ва кашф қилувчи одам, талантли деб, бу янгиликларни тез ўзлаштириб оладиган ва шу билимларни турмушда татбиқ қилиб, уларни олдинга сурадиган одам дейиш мумкин. Ҳар бир гений талантли ҳам бўлади, бироқ ҳар бир талантли одамни гениал деб бўлмайди.
Гениал ва талантли одамларнинг ақл-идроки ниҳоят ўсиб, вояга етган, зеҳни ўткир, хотираси кучли, хаёл ва тафаккури баркамол кишилар бўлади. Аммо гениаллик ва талантлилик фақат ақлнинг кучли суръатда ўсганлигидагина кўриниб қолмайди. Кучли, барқарор диққат, зўр эҳтирос, кучли ва мустаҳкам ирода ҳам юксак қобилият ва истеъдод белгисидир. Ҳамма гениал одамларнинг ўз ишига муҳаббати ва эҳтироси зўр бўлгандир. Гениал одам ўзини ҳам унитиб, бутун борлигини ишга бағишлади. Бутун ҳаётини ўз ишига эҳтирос билан бағишлаган гениал кишиларнинг иродаси ниҳоят кучли ва саботли бўлади. Улар кишини ҳайратда қолдирадиган даражада меҳнатсевар ва меҳнат қобилиятига эга бўладилар.
Бундай кишилар фаолиятининг серунум бўлиши улардаги бутун билиш қобилиятларини, ижодий, эмоционал ва ирода кучларини маълум нарсага тўплай билиш қобилиятларига боғлиқдир.
Талантли ва гениал кишиларнинг жуда кўпи ҳар томонлама қобилиятли бўлганлар. Чунончи, Аристотель , Леонардо да Винчи, Ломоносовлар, Абу Али Ибн Сино, М.Улуғбек, Ал-Форобий, Қори Ниёзий, Навоий, Усмон Носир ва бошқалар мана шундай бўлганлар.
Тарихда бундай кишиларни кўплаб учратиш мумкин. Улар улуғ ташкилотчи ва жамоат арбоби бўлганлар.