Œзбекистон республикаси фанлар академияси


-ила аффикси тамомга қўшилиб равиш ясайди: тамомила (қолипи: “ўзак маъносининг ҳаракат - ҳолат белгисига айланиши”



Download 239,5 Kb.
bet15/23
Sana08.07.2022
Hajmi239,5 Kb.
#758656
TuriДиссертация
1   ...   11   12   13   14   15   16   17   18   ...   23
Bog'liq
2 5292150125357964953

-ила аффикси тамомга қўшилиб равиш ясайди: тамомила (қолипи: “ўзак маъносининг ҳаракат - ҳолат белгисига айланиши” маъносидаги “Nsubs +- ила = Nadj”).
Ташвиш, фахр лексемалари. Бу икки лексеманинг сўз ясаш имконияти бир хил,:сифат ясовчи -ли ва феъл ясовчи -лан аффикслари билан қўшилади, сифат ва феъл ҳосил қилади: ташвишли, фахрли (қолипи: “ўзакдан англашилган ҳис-туйғунинг мавжудлиги” маъносидаги “Nsubs +-ли = Nadj”); ташвишланмоқ, фахрланмоқ (қолипи: “ўзакдан англашилган ҳис-туйғунинг ҳаракат-ҳолат жараёнига ўтиши” маъносидаги “Nsubs +- лан = V”).
Мана шу тарзда арабча бало, араз, шарт, зирҳ каби лексемаларнинг сўз ясаш имкониятлари ўрганилган.
Сифат туркумига мансуб арабча луғавий ўзлашмаларнинг мотивловчи асос мақомида келиши. Сифат туркумига мансуб арабча луғавий ўзлашмаларнинг ўзбек тили сўз ясалиши жараёнидаги кўлами от туркумига хос арабча луғавий бирликларнинг сўз ясаш имкониятига қараганда бир оз чекланган. Бунда бир лексеманинг учтадан ортиқ аффикс билан сўз ясаши учрамайди. Шу боис сўз ясалиши структурасида мотивловчи асос мақомида келувчи сифат туркумига мансуб лексемаларни қуйидагича гуруҳлаймиз.
Уч мотивловчи восита билан сўз ясаш жараёнида қатнашувчи арабча луғавий бирликлар. Бу гуруҳга оммавий, тайин, маъюс, ваҳший, ғариб, хосият лексемалари киради.
Ваҳший лексемаси. Бу лексеманинг сўз ясаш кўлами -лик, -она ва -ларча аффикслари билан белгиланади, от (ваҳшийлик) ва равиш (ваҳшиёна, ваҳшийларча) ясалади.
Ваҳший лексемасининг от ясалмаси “хослик” маъносидаги “Nadj +- лик = Nsubs” қолипида, равиш ясалмалари эса ўзаро синонимик тавсифдаги “Nadj + -она = Nadj”, “Nadj + -ларча = Nadv” қолипларида воқеланади.
Маъюс лексемаси. Бу лексеманинг сўз ясаш кўлами -лик, -лан, -она аффикслари билан алоқадордир. -лик аффикси ёрдамида от ясалади: маъюслик, -лан аффикси воситасида феъл ясалади: маъюсланмоқ, -она аффикси воситасида равиш ясалади: маъюсона.

Download 239,5 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   11   12   13   14   15   16   17   18   ...   23




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish