Ўзбекистон республикаси банк-молия академияси умурзакова Шаҳноза Рахматовна

IV БОБ. ТАҲЛИЛ ВА НАТИЖАЛАР 
4.1. Ўзбекистон суғурта бозорида касбий жавобгарликни 
суғурталашнинг ҳозирги ҳолати таҳлили
 
Ўзбекистон ҳукумати томонидан, суғурта хизматлари бозорининг 
янада ривожланиши учун қулай шарт-шароитларни яратиш бўйича 
амалга оширилаётган тадбирлар натижасида суғурта операцияларининг 
ҳажми барқарор ўсмоқда ва суғурталовчиларнинг мамлакат 
иқтисодиётидаги ўрни тобора катта аҳамият касб этиб бормоқда.
2019 йил якунлари бўйича суғурталовчилар томонидан жами 2,313.9 
млрд.сўм миқдорида суғурта мукофотлари йиғиб олишга эришилди. Бу 
олдинги 2018 йилдаги кўрсаткичга нисбатан 142 % кўпдир. Бундан 
ихтиёрий суғурта турлари бўйича 2,000.6 млрд.сўм, мажбурий суғурта 
турлари бўйича 313.3 млрд.сўм йиғилган. Шунингдек, юридик ва 
жисмоний шахсларга мамлакатимиз суғурта ташкилотлари томонидан 
813,5 млрд.сўм миқдорида суғурта қопламалари тўлаб берилди. Бу 
ўтган 2018 йил кўрсаткичига нисбатан 352,7 млрд. сўм кўпдир.
( www.mf.uz -интернет) 
2020 йил I-чорак якунида Ўзбекистонда умумий суғурта тармоғида 
28 та суғурта ташкилоти, шунингдек, ҳаётни суғурта қилиш тармоғида
8 та суғурта ташкилотлари суғурта фаолияти билан шуғулланишлари 
учун суғурта назорати давлат инспекциясидан лицензия олишган. 
Ҳозирги кунга келиб суғурта ташкилотлари томонидан юридик ва 
жисмоний шахсларга 300 дан ортиқ суғурта турлари таклиф 
қилинмоқда. 

---

42 
 
 
4.1.Расм. Ўзбекистон Республикаси суғурта хизматлари бозорида 
2019 йилда йиғилган суғурта мукофотлари ва тўланган суғурта 
қопламаларининг умумий суғурта тармоғидаги суғурта 
ташкилотлари бўйича салмоғи 
Манба: Ўзбекистон Республикаси Молия вазирлигининг www.mf.uz -
интернет саҳифаси маълумотлари асосида муаллиф томонидан 
тайёрланди. 
 
2019 йилда йиғилган суғурта мукофотлари ва тўланган суғурта 
қопламаларини суғурта ташкилотлари бўйича тақсимоти 4.1-расмда 
келтирилган. Шуни алоҳида таъкидлаш лозимки, сўнги йилларда суғурта 
мукофотлари ҳажмининг сифат кўрсаткичлари яхшиланди. Мисол учун, 
бозорда рақобат ўсиши кузатилмоқда. 
4.1-расм маълумотларидан шуни кўришимиз мумкинки, 2019 йил 
якунлари бўйича битта йирик суғурта ташкилоти ҳиссасига умумий 
суғурта тармоғидан йиғилган ялпи
суғурта мукофотларининг 16.5 фоизи 
тўғри келади. 2018 йилда бу кўрсаткич 14.6 фоизни ташкил қилган. 
Умумий суғурта тармоғидаги етакчи суғурта ташкилотлар қаторига 

---

43 
кирувчи бешта суғурта ташкилотлари 2019 йилда шу тармоқда йиғилган 
суғурта мукофотларининг 60.2 фоизини тўплаганлар.
Умумий суғурта тармоғида фаолият юритаётган илғор 
компанияларнинг суғурта товонлари ҳажми топ-10 лигини жойлашиви 
суғурта мукофотларидан фарқ қилади. Шундай қилиб 4.1.-расмдан 
кўришимиз мумкинки тўланган суғурта товонлари бўйича пешқадамлик 
“Ўзагросуғурта” АЖ компаниясига ўтади. Компания ўтган 2019 йил 
давомида 97.65 млрд.сўм тўловларни амалга ошириб бозордаги улиши
34.4 фоизни ташкил қилган.
2020 йил I-чорак ҳолатига Ўзбекистон суғурта бозорида 36-та 
суғурта компанияси мавжуд бўлиб, улардан 28 таси умумий суғурта 
соҳасида (Non-Life Insurance), 8 таси ҳаёт суғурта соҳасида (Life 
Insurance) фаолият юритмоқда. 
 
Ҳаётни суғурта қилишда фақат жисмоний шахсларнинг ҳаёти, 
соғлиги меҳнат қобиляти ва пул таъминоти билан боғлиқ манфаатларини 
суғурта қилиш, бунда шартнома бўйиса суғуртанинг энг кам муддати бир 
йилни ташкил этади ҳамда суғурта пулларинингсуғурта шартномасида 
кўрсатиб ўтилган оширилган фоизни ўз ичига олувчи бир марталик ёки 
даврий тўловларини ўзида қамраб олади. 
Ўтган 2019 йил давомида миллий суғурта бозорининг ҳаёт 
суғуртаси тармоғида фаолият юритган 8 та компания томонидан жами
586.4 млрд.сўм суғурта мукофотлари тўпланган бўлиб 2018 йилга 
нисбатан ўзгариш 140 фоизни ташкил қилган. Ҳаёт суғуртаси тармоғида 
йиғилган суғурта мукофотлари ва суғурта товонлари ҳажми ва 2018 
йилга нисбатан ўзгаришларни 4.1-жадвалдан кўриш мумкин. 
Ҳаёт суғуртаси тармоғида "New Life Insurance" МЧЖ жами йиғилган 
суғурта мукофотларинг 36.5 фоизини ўз хисобига ёзиб қўйган 

---

44