Ўзбекистон республикаси автомобиль йўллари давлат қЎмитаси

V.26.3. Икки ўлчашлар бўйича баҳолаш 
Икки ўлчашнинг баҳолаш моҳияти бир миқдони икки маротаба 
ўлчашдан иборатдир. Бунга А нуқтадан В нуқтагача бўлган масофани 
олдинга ва орқага қараб ўлчашларн мисол бўлади. Икки ўлчашларни фарқи 
ҳақийқий хатоликни беради деб қабул қилинган ва қуйидаги ифодадан 
аниқланади: 
m=
n
рd
2
]
[
2
бу ерда, d – икки ўлчашлар фарқи; р – ўлчаш вазни; n – ўлчашлар сони. 
V.27. БАЖАРИЛГАН ИШЛАРНИНГ ГЕОДЕЗИК НАЗОРАТИ ВА 
ТЕХНИКА ҲАФСИЗЛИГИ 
Режа 
V.27.1. Автомобиль йўлларини қуриш жараѐнидаги ва бажарилган 
ишларни қабул қилишдаги геодезик назоратининг мазмун ва моҳияти. 
V.27.2. Бажарилган ишларни қабул қилиш. 
V.27.3. Ижроя тасвир. 
V.27.4 Трассада геодезик асбоблар билан ишлаш ва техника ҳафсизлиги. 
Таянч сўзлар ва иборалар 
V.27.1. Автомобиль йўлларини қуриш жараѐнидаги ва бажарилган 
ишларни қабул қилишдаги геодезик назоратининг мазмун ва моҳияти 
Автомобиль йўлларини қуриш жараѐнида ва лойиҳа бўйича бажарилган 
ишларни қабул қилиш геодезик ўлчашлар ѐрдамида олиб борилади. Ўлчаш 
ишларининг моҳияти усуллари, юқорида баѐн этилганлигини ҳисобга олиб, 
қуйида қўшимча маълумотларга тўхтаб ўтилади. 
Йўл пойини қабул қилишда пландаги холатини тўғрилиги текширилади. 
Бунда бурлиш бурчаклари ва бурилиш учлари орасидаги масофалар 
ўлчанади. Бурчак ўлчашларда n – та бурчак йиғиндиларининг фарқи 
√ 
гача, масофаларни ўлчашдадаги фарқлар текислик ҳудудларда 1:1000 ва 
тоғлик минтақалар учун 1:500 хатолик рухсат этилган. Йўл пойининг эни ҳар 
1 км да – 3 жойда ва текшириш давомида ишончли кўринганмаган 
холатларда қўшимча ўлчаниб борилади. Йўл пойининг ўқи ва йўл чети 
орасидаги торайиш ±10 см гача руҳсат берилади. Йўл пойидаги пикетлар, 
лойиҳа чизиғидаги синиш нуқталари, вертикал эгриларнинг нуқталари, йўл 

---

135 
четидаги нуқталар ва сув қочирувчи ариқчаар нивелирланади. Лойиҳа 
маълумотлари билан ўлчанган қийматлар 5 см гача фарқ этмаслик талаб 
этилади. 
Йўл чети ѐнбағриликларининг қияликлари ва йўл четидаги ариқчанинг 
ҳажми андозалар билан текширилади. Қияликларнинг миқдорлари 10 %, 
ариқчанинг тубинининг ўзгаришини 5 см дан ошмаслик талаб этилади. Шу 
билан бирга йўл бўйича баландликлар қийматларини фарқи 5 см, кўндаланг 
қияликлар 0,005 дан ошмаслиги шарт деб белгиланган. 
Қопламалар узунлик бўйича ҳар 1 км да уч марта, асфальтбетон ва 
цемент – бетонда бир марта проба олинади. Қоплама ўқиниг баландликлари 
нивелирдаш натижасида текширилади. 
Кўприклар ва қувурлар алоҳида элементлари бўйича ўлчаниб лойиҳа 
қийматлари билан солиштирилади. Бунда уларнинг ўқлари, таянчнинг 
баландликлари, кўприкнинг таг қисмининг ўлчамлари, қувурнинг барча 
қисмлари билан лойиҳа миқдорларини мослиги, қияликнинг сув қочириш 
талабига жавоб беришлиги назорат этилади.