Ўзбекистон республикаси автомобиль йўллари давлат қЎмитаси



Download 10,68 Mb.
Pdf ko'rish
bet98/204
Sana24.06.2022
Hajmi10,68 Mb.
#701349
1   ...   94   95   96   97   98   99   100   101   ...   204
Bog'liq
МУҲАНДИСЛИК ГЕОДЕЗИЯСИ

Нивелирларни текшириш 
Нивелирларни текшириш деганда геометрик шартларни қониқтиришга 
айтилади. Қуйида Н-3 нивелирини текширишни келтирамиз. 
1. Доиравий адилак ўқи, асбоб айланиш ўқига параллел бўлиши керак. 
Бунинг учун икки кўтаргич винт билан адилак пуфакчасини ўртага келтириб, 
сўнгра асбобнинг юқори қисми 180
0
градусга айлантирилади. Шунда ҳам 
пуфак доира ўртасида қолса, бу шарт бажарилган бўлади. Акс ҳолда 
доиравий адилак тагидаги тузатгич винтлар ѐрдамида пуфакча нол пункти 
томон тўғриланади ва текшириш яна қайтарилади. 
2. Иплар тўрининг горизонтал ипи асбоб айланиш ўқига перпендикуляр 
бўлиши керак. 
Асбоб айланиш ўқини вертикал ҳолатга келтириб, кўриш трубасини 50-
70 м да ўрнатилган рейкага шундай тўғриланадики, рейка тасвири труба 
кўриш майдонининг бир чекасида бўлсин. Рейкадан саноқ олинади. 
Микрометр винт ѐрдамида рейка тасвири майдоннинг икки чекасига 
ўтказилади ва яна саноқ олинади. Агар икки саноқ бир хил бўлса шарт 
бажарилган бўлади. 
Агар шарт бажариламаса, тўғирлаш учун олдин трубанинг окулярь 
қисмини тутиб турувчи учта винт бўшатилиб, сўнгра иплар тўрини бураб 
бажарилади. 
3. Кўриш трубасининг визир ўқи цилиндрик адилак ўқига параллел 
бўлиши керак. Бу шарт нивелирнинг энг асосий шарти ҳисобланади. Буни 
бир жойда икки мартадан нивелирлаш орқали текширилади. 
Бунинг учун 50-75 м масофада икки нуқталарга (мисолда А ва В 
нуқталарни) қозиқ қоқилади. Нивелирни А нуқта устига ўрнатиб, (бунда 
окуляр А нуқта тепасида бўлиши керак) асбоб баландлиги I ўлчанилади. В 
нуқтага эса рейка қўйилиб в саноғи олинади. Сўнгра рейка ва нивелир 
жойлари ўзгартирилиб, рейкадан b2 саноғи олинади ва i2 ўлчанади. 
Агар визир ўқи, цилиндрик адилак ўқига параллел бўлмаса, бу ҳолда в1 
ва 2 саноқлари X га хато қилган бўлади. Бу ерда рейкадан олинган саноқлар 
хатоси қуйида келтирилган ифода ѐрдамида ҳисобланади. 
2
2
2
1
2
1
i
i
b
b
x




Агар ҳисобланган /х/ < 4мм бўлса асосий шарт бажарилган бўлади. Акс 
ҳолда рейкадан (b2 + х) саноғи олиниб, элливацион винт билан ўртача тўрлар 
чизиғини шу саноқка тўғирланади, сўнгра цилиндрик адилак пуфакчаларни 
бир бирига тўғирланади. Шундан сўнг текшириш яна қайтарилади. 


195 
2.3-расм. Нивелирларни геометрик ўқлари 

Download 10,68 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   94   95   96   97   98   99   100   101   ...   204




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish