Ўзбекистон республикаси алоқА, ахборотлаштириш ва

10-mavzu. Uy xo‘jaliklari moliyasi va budjeti  
 
Reja 
 
1.
 
Uy xo‘jaliklari moliyasining mohiyati va funksiyalari  
2.
 
Uy xo‘jaliklarining moliyaviy resurslari va daromadlari 
3.
 
Uy xo‘jaliklarining xarajatlari 
 
 
1.
 
Uy xo‘jaliklari moliyasining mohiyati va funksiyalari 
 
“Uy xo‘jaligi” tushunchasi birgalikda yashovchi, umumiy xo‘jalik yurituvchi insonlarni 
qamrab oladi. Uy xo‘jaligi qarindosh bo‘lmagan, biroq uy xo‘jalikligi budjetiga o‘zining 
daromadlari (ovqatlanish, yashash qismi bo‘yicha) ulushini qo‘shuvchi shaxslarni ham o‘z ichiga 
olishi mumkin. Misol uchun, fermer xo‘jaliklari a’zolari yoki birga yashovchi uy xizmatkori. Uy 
xo‘jaligi o‘zining daromad manbaiga ega bo‘lgan bir kishidan ham iborat bo‘lishi mumkin.  
Uy xo‘jaligi moliya munosabatlaridan tashqarida bo‘lishi mumkin emas, u doimo uy 
xo‘jaligi ichida, shuningdek uy xo‘jaligiga nisbatan uning tashqarisida bozor subyektlari bilan 
yuzaga keluvchi munosabatlarga kirishadi. 
Uy xo‘jaligining ichki moliyasiga
 shunday munosabatlarni kiritish mumkinki, qaysiki uning 
ishtirokchilari o‘rtasida turli maqsadlarga yo‘naltirilgan oilaviy pul jamg‘armalarini, joriy iste’mol 
darajasini saqlab turish uchun sug‘urta zahiralarini, kapital xarajatlar darajasini ko‘tarish uchun pul 
zahiralarini, kelajakda investitsiyalash maqsadidagi pul jamg‘armasini va b. shakllantirish bo‘yicha 
yuzaga keluvchi. 
Uy xo‘jaligining tashqi moliyaviy munosabatlar tizimi murakkabdir. 
Uy xo‘jaliklari 
quyidagi moliyaviy munosabatlarga kirishishlari mumkin: 
-
 
boshqa uy xo‘jaliklari bilan, birgalikdagi pul jamg‘armalarini shakllantirish bo‘yicha 
(ularga  uy xo‘jaliklari ham qatnashishi mumkin bo‘lgan qzaro ayirboshlash munosabatlari 
kirmaydi); 
-
 
moddiy ishlab chiqarishning yoki xizmat ko‘rsatishning turli tarmoqlarida faoliyat 
yurituvchi va uy xo‘jaligi qatnashchilariga nisbatan ish beruvchi sifatida namoyon  bo‘luvchi 
korxonalar bilan, yaratilgan yalpi ichki mahsulotning bir qismini qiymat ko‘rinishida taqsimlanishi 
bo‘yicha;  
-
 
tijorat banklari bilan, iste’mol kreditlarini olish, ularni so‘ndirish bo‘yicha; vaqtincha 
bo‘sh pul mablag‘larini bank omonatlariga joylashtirish bo‘yicha; 
-
 
sug‘urta tashkilotlari bilan, turli xildagi sug‘urta fondlarini shakllantirish va ishlatish 
bo‘yicha; 
-
 
davlat bilan, budjet va budjetdan tashqari fondlarni tashkil qilish va ishlatish bo‘yicha. 
Yuqorida sanab o‘tilgan munosabatlar “uy  xo‘jaliklari moliyasi” kategoriyasining 
ijtimoiy-
iqtisodiy mazmunini 
tashkil etadi. Shundan kelib chiqib,