Ўзбекистон республикаси алоқА, ахборотлаштириш ва телекоммуникация технологиялари давлат қЎмитаси тошкент ахборот технологиялари университети

Биринчидан, бошқарув ҳисоби - бу фақатгина шу кунларда бизнинг 
амалиётда қўлланилаётган ишлаб чиқариш харажатларининг ҳисоби ва 
маҳсулот таннарҳини калькуляция қилишдангина иборат эмас. 
Иккинчидан, бошқарув ҳисоби - фақатгина ҳисобни (бухгалтерия ва 
тезкор ҳисобни) эмас, балки ҳисоб маълумотларини қайта ишлаш ва 
уларнинг таҳлилини ҳам ўз ичига олади. 
Учинчидан, бошқарув ҳисоби - истиқболни белгилашга, қарор қабул 
қилишга ва бошқарувга зарур бўлган маълумотларнинг ўз вақтида ва тўлиқ 
етказиб берилиши устидан назорат қилишга алоҳида эътиборни қаратади. 
Тўртинчидан, бошқарув ҳисоби - ҳисоб ва таҳлил вазифаларидан 
ташқари, харажатлар, маҳсулот ишлаб чиқариш, алоҳида турдаги 
маҳсулотларнинг рентабеллиги ва қарор қабул қилиш устидан бошқариш 
функциясини ҳам бажаради. 
Ҳисоб сиёсати бошқарув ва молиявий ҳисоблар ўртасида боғловчи 
ҳалқа ҳисобланиб, у корхонанинг ички ва ташқи фойдаланувчилари 
манфаатлари йўлида ташкил этилади. Афсуски, бу чизмада муаллиф ишлаб 
чиқариш ва солиқ ҳисобига ўз муносабатини ифода этмаган. Шу муносабат 
билан муаллифнинг ҳисоб сиёсати ҳақидаги талқинини фараз қилиш мумкин, 
холос. 
Хорижий иш юритишнинг замонавий шароитларида техник ва 

---

232 
стратегик характердаги бошқарув қарорлари қабул қилиш жараёни корхона 
харажатлари ва молиявий натижалар ҳақидаги ахборотга таянади. Корхона 
харажатларини бошқаришда «Стандарт кост» ҳисоб тизими самарали 
қуроллардан бири ҳисобланади. Унинг асосида белгиланган меъёрлар ва 
меъёрий ҳужжатлар доирасида ва улардаги оғишлар бўйича ҳисоб ва назорат 
тамойиллари ётади. 
Мавзу юзасидан савол ва топшириқлар 
1. 
Бошқарув ҳисоби деганда нимани тушунасиз? 
2. 
Бошқарув ҳисобининг асосий вазифалари нималардан иборат? 
3. 
Бошқарув ҳисоби ва молиявий ҳисобнинг ўзаро боғлиқиги ва фарқли 
томонларини изохланг? 
4. 
Хорижий давлат олимлари бошқарув ҳисобига фан сифтида қандай 
нуқтаи назар билдирмоқдалар? 
5. 
«Директ-костинг» тизими бўйича бошқарув ҳисоби қандай олиб 
борилади? 
6. 
«Директ-костинг» ҳисоби тизимининг қандай афзалликлари бор? 
7. 
Хориж иқтисодчилариниг фикрича «Директ-костинг» ҳисоби 
тизимининг қандай вариантлари бор? 
8. 
«Директ-костинг» ҳисоби тизими бошқа хисоб тизимларидан қандай 
хусусийатлари билан фарқланади? 
9. 
«Стандарт кост» ҳисоб тизимининг мохияти нимадан иборат? 
10. 
«Стандарт кост» тизимини амалиётга қўллаш бўйича хорижий давлат 
олимларининг ғоялари нимадан иборат? 
11. 
«Стандарт кост» тизими қандай харажат моддаларини ўз ичига 
олади? 
12. 
«Стандарт кост» тизимининг қандай тамойиллари мавжуд?