Ўзбекистон республикаси адлия вазирлиги

8.5. Ishni sud muhokamasiga tayyorlashning
tushunchasi va ahamiyati


Ishni sudda ko‘rishga tayyorlash fuqarolik ishlarini o‘z vaqtida va to‘g‘ri ko‘rib chiqish hamda hal qilishni ta’minlash maqsadida sud va ishda ishtirok etuvchi shaxslarning protsessual xarakatlarining majmuini o‘zida ifoda etuvchi birinchi instansiya sudida ish yuritishning mustaqil bosqichi hisoblanadi.
Ishni sudda ko‘rishga tayyorlash barcha sud muhokamasining asosi hisoblanadi. Sud muhokamasining yakuniy natijasi ko‘p jihatdan ushbu bosqichning sifatiga bog‘liq bo‘ladi. Ishni sudda ko‘rishga tayyorlash jarayonida sud’ya va protsess ishtirokchilarining protses-sual faoliyatlarini tahlil qilish shuni ko‘rsatadiki, mazkur jarayonda eng avvalo taraflarning tortishuvi va teng huquqliligi prinsipiga qat’iy amal qilish lozim bo‘ladi.
Sudya arizani qabul qilib, fuqarolik ishi qo‘zg‘atish haqidagi ajrim chiqarganidan keyingina ishni sud muhokamasiga tayyorlashga kirishishga haqli (FPK 201-modda). Fuqarolik ishini qo‘zg‘atmasdan turib, ishni sud muhokamasiga tayyorlash yuzasidan harakatlarni bajarishi mumkin emas.
Har qanday fuqarolik ishini sud muhokamasiga tayyorlashda qayd etilgan vazifalarning barchasi amalga oshirilishi shart bo‘lib, ulardan birontasining bajarilmasligi ishning sudda ko‘rilishining cho‘zilishi va qaror qabul qilishda xatolikka olib keladi. Ishni sud muhokamasiga tayyorlashga yetarli e’tibor qaratmaslik xatolikka yo‘l qo‘yilishi va oqibatda sud qarorlarining yuqori sud instansiyasi tomonidan bekor qilinishiga sabab bo‘ladi.
Sudya qayd etilgan ishni sudda ko‘rishga tayyorlash bo‘yicha amalga oshirilishi lozim bo‘lgan harakatlarni o‘zining ishni sud muhokamasiga tayyorlash haqidagi ajrimida ko‘rsatishi va qachonki, belgilangan barcha harakatlarni amalga oshirganidan keyingina, ishni ko‘rish uchun tayinlashi lozim.