Ўзбекистон республикаси адлия вазирлиги тошкент давлат юридик институти

Агар жабрланувчи ҳодиса содир бўлгандан кейин ўша заҳоти ҳуқуқни 
муҳофаза қилувчи органларга хабар берса (жиноятчи номаълум бўлса), 
тезда уни қидирув ҳаракатлари ташкил этилади. Терговчи жабрла-
нувчини қидирув ходимлар (билан ўргатилган итларни) олган ҳолда 
ҳодиса жойига етиб борадилар ва гумон қилинувчи қайси томонга ке-
тган бўлса шу томон йўналиши текширилади. Жабрланувчи ва гу-
воҳлар кўрсатмалари асосида қидирув ҳаракатлари ташкил этилади. 

---

Топшириққа нафақат гумон қилинувчининг анатомик белгилари, бал-
ки функционал белгилари ҳам баён этилади. Айрим ҳолатларда жино-
ятчи бўлиши мумкин жойларда қўриқчи, патруллар ташкил этилади. 
Агар терговчи гумон қилинувчи шахс тўғрисида бирон-бир маълу-
мот бўлса, суриштирувчига бу маълумотларни етказиб гумон қилинувчи-
нинг терговдан яшириниши мумкинлиги ва уни олдини олиш чораларини 
кўриш тўғрисида топшириқ бериш лозим. Бундай ҳолатларда гумон қили-
нувчини прокуратура ёки ички ишлар органларига олиб келиш буюрила-
ди. 
Ҳодиса жойини кўздан кечириш. Ҳодиса жойини кўздан кечириш 
жабрланувчини сўроқ қилгандан кейин, иложи бўлса, унинг ҳамкорлигида 
амалга оширилади. Кўздан кечириш натижасида қуйидагилар қайд этили-
ши мумкин: биологик ҳарактердаги излар (сперма, қон, сўлак, ҳид, тер) 
олишувдан қолган қўл, бармоқ излари, жабрланувчи ва жиноятчини ҳоди-
са жойига қайси томондан келганлиги ва ундан қолган оёқ пойабзал изла-
ри, қолдирган ёки тушиб қолган бошқа предметлар. Жабрланувчининг 
кўрсатмаларини ҳодиса жойида кўздан кечириш, топилган изларни, пред-
метларни аниқлашда муҳим аҳамият касб этади. Бундан ташқари, ҳодиса 
жойини кўрсатиш вақтида жабрланувчи сўроқ пайтида ёдидан чиқарган
ҳолатларни қайта эслаши ва бу ҳақда терговчига тушунча бериши мумкин. 
Жабрланувчининг ҳодиса жойини кўздан кечиришда иштирокини 
кўп ҳолларда айбсиз шахсларга туҳмат қилмаётганлигини аниқлаш мақса-
дида ҳам ташкил этилади. Бундай ҳолларда уни кўрсатмалари батафсил 
текширилади. Акс ҳолда у тажовуз тўғрисида ёлғон (ўйдирма) кўрсатма 
бериши ҳам мумкин. 
Ҳар қандай ҳолатда ҳам жабрланувчини ҳодиса жойини кўздан ке-
чириш жараёнига жалб қилиш ижобий натижалар бериши мумкин. Жабр-
ланувчини иштироки ва ҳар бир берган кўрсатмаси баённомага қайд эти-

---

либ борилади. Жиноятчи ҳодиса жойидан ўзи билан тупроқ, чанг ва бошқа 
моддаларни олиб кетганлигини кўздан кечириш чоғида эътиборга олиш 
керак. Шунинг учун бу нарсалардан нусхалар олиш лозим.