Ўзбекистон республикаси адлия вазирлиги тошкент давлат юридик институти шорахметов шоакбар шорустамович

171-м о д д а. Ишда иштирок этувчи шахсларга уларнинг
ҳуқуқлари ва мажбуриятларини тушунтириш


Раислик қилувчи ишда иштирок этувчи шахсларга улар­нинг процессуал ҳуқуқлари ва мажбуриятларини тушунтиради. Бу ҳақда суд мажлисининг баённомасида кўрсатилади.

Суд мажлиси бошлангач ишда иштирок этувчи шахслар, яъни тарафлар, учинчи шахслар, уларнинг вакиллари, процессда бошқа шахсларнинг ҳуқуқлари ва қонун билан қўриқланадиган манфаат­ларини ҳимоя қилишда иштирок этадиган прокурор, давлат бошқа­руви органлари, ташкилотлар ва айрим фуқароларнинг ҳар бирини судда раислик қилувчи ФПКнинг 34-моддасида кўрсатилган процессуал ҳуқуқ ва мажбуриятларини тушунтиради. Унга кўра, ишда иштирок этувчи шахслар иш материаллари билан танишиш, улардан кўчирмалар олиш, нусхалар кўчириш, рад этиш тўғрисида арз қилиш, далиллар тақдим этиш, далилларни текширишда ишти­рок этиш, ишда иштирок этувчи бошқа шахсларга ва одил судловни амалга оширишга кўмаклашаётган шахсларга саволлар бериш, арз қилиш, илтимосномалар тақдим этиш, судга оғзаки ва ёзма тушун­тиришлар бериш, ишни судда кўриш давомида туғиладиган ҳамма масалалар бўйича ўзларининг важларини баён қилиш, бошқа шахс­ларнинг арзлари, илтимосномалари, важларига қарши эътирозлар билдириш, суднинг ҳал қилув қарори, ажрими, қарори ва буйруғи устидан шикоят қилиш, суд чиқарган ҳал қилув қарори, ажрими, қарори ва буйруқнинг мажбурий ижросини талаб қилиш, суд ижрочисининг ҳаракатлари вақтида ҳозир бўлиш ва ўз ҳуқуқларини амалга ошириш ҳуқуқи, фуқаролик процессуал қонунчиликда назарда тутилган бошқа процессуал ҳуқуқлардан ҳам фойдаланиши ҳамда барча процессуал ҳуқуқлардан инсофли равишда фойдала­нишлари ва ўз зиммаларига юклатилган мажбуриятларни бажариш­лари шартлиги тушунтирилади. Раислик қилувчи ишда иштирок этаётган шахсларнинг мажбуриятларини тушунтириш давомида, шунингдек, ушбу мажбуриятларни бажармасликдан келиб чиқувчи оқибатларни ҳам тушунтириб ўтиши зарур.

Ишда иштирок этувчи шахсларга уларнинг процессуал ҳуқуқ­лари ва мажбуриятларини тушунтирганлиги тўғрисида маълумот суд мажлиси баённомасига киритилади.