Ўзбекистон республикаси адлия вазирлиги тошкент давлат юридик институти шорахметов шоакбар шорустамович

108-м о д д а. Давлат божини қайтариб бериш


Тўланган давлат божи қуйидаги ҳолларда қисман ёки тўла қайтарилиши керак:

1. 
   қонун ҳужжатлари бўйича талаб қилинганидан ортиқ бож тўланган бўлса;
   
2. 
   аризани (шикоятни) қабул қилиш рад этилган бўлса;
   
3. 
   аризалар (шикоятлар) ушбу Кодекснинг 154-моддасида назарда тутилган асослар бўйича даъвогарга қайтариб берилса;
   
4. 
   иш судга тааллуқли бўлмаганлиги сабабли (ушбу Кодекс 100-моддасининг 1-банди) ишни юритиш тугатилган бўлса;
   
5. 
   ариза муомалага лаёқатсиз шахс томонидан берилган­лиги сабабли (ушбу Кодекс 97-моддасининг 1-банди) кўрмасдан қолдирилган бўлса.
   

Ушбу модда биринчи қисмининг 1-бандида назарда тутил­ган ҳолларда давлат божининг ортиқча тўланган қисми қайтариб берилади.
Давлат божини қайтариш суднинг ажрими асосида молия органлари томонидан амалга оширилади.


1. Юқорида баён этилган қоидалардан ташқари, фуқаролик процессуал қонунчилигида белгиланган ҳолларда ва тартибда тўланган давлат божини қайтаришни ҳам назарда тутади.
Ушбу ҳуқуқий меъёрда кўрсатилишича, тўланган давлат божи тўлиқ ёки қисман қайтарилиши белгиланган.
Фуқаролик суди ишни кўриб ҳал қилув қарорини даъво талабларини қанчалик қаноатлантириш ёки рад этишга асосланган ҳолатларга кўра хулосага келади. Бунинг учун манфаатдор (давлат божини тўлаган) шахс ариза билан тегишли молия органига муро­жаат этиши, аризага шу ҳақда суднинг маълумоти, божни қайтариш ҳақидаги ажрими илова қилиниши лозим.
Аризада, агар давлат божи белгиланган миқдордан ортиқ тўланган бўлса, ортиқ тўланган қисми;
Агар судья ариза ушбу Кодекснинг 149 ва 150-моддаларида баён этилган талабларга риоя қилинмай берилганлигини ёки давлат божи тўланмаганлигини аниқласа, аризани ҳаракатсиз қолдириш тўғрисида ажрим чиқариб, бундан даъвогарни хабардор қилади ва камчиликларни тузатиш учун муҳлат беради.
Даъвогар белгиланган муддатда судьянинг кўрсатмаларига мувофиқ ушбу Кодекснинг 149 ва 150-моддаларидаги талабларни бажарса ва давлат божини тўласа, ариза судга дастлабки тақдим этилган куни берилган ҳисобланади. Акс ҳолда, ариза берилмаган ҳисобланиб, даъвогарга қайтарилади ва бу ҳақда ажрим чиқарилади.
Агар ариза муомалага лаёқатсиз шахс томонидан берилган бўлиб ариза, кўрмасдан қолдирилган бўлса; мулкни рўйхатдан чиқариш тўғрисидаги даъво талаблари қаноатлантирилган ҳоллар­да; тегишли органга мурожаат этиш мақсадида давлат божи тўлаган шахс кейинчалик шу давлат органига мурожаат этишни хоҳламаган шахс тўлаган давлат божини қайтариш ҳақида талаб қўйишга ҳақли.