Ўзбекистон республикаси адлия вазирлиги тошкент давлат юридик институти шорахметов шоакбар шорустамович

235-м о д д а. Ишни кўришни тиклаш


Агар сиртдан чиқарилган ҳал қилув қарори шу қарорни чиқарган суд томонидан бекор қилинса, ишни мазмунан кўриш тикланиб ва ушбу Кодексда назарда тутилган қоидалар асосида олиб борилади.
Агар ушбу Кодекснинг 132-139-моддаларида назарда тутил­ган қоидаларга биноан хабардор қилинган жавобгар суд маж­лисига келмаса ҳам, иш бўйича чиқарилган ҳал қилув қарорисиртдан чиқарилган ҳисобланмайди. Жавобгар бу ҳал қилув қарори сиртдан чиқарилган қарор сифатида қайта кўрилишини сўраб, ариза беришга ҳақли эмас.


1. Сиртдан чиқарилган ҳал қилув қарори бўйича иш юритиш­нинг умумий тартибда иш қўзғатиш ва судда иш кўришда қатнаш­маган жавобгарларга нисбатан ҳам тўпланган далиллар асосида ҳал қилув қарорини чиқаришга оид суд амалга оширадиган процессуал ҳаракатлар билан аралаштирмаслик лозим.
Сиртдан иш юритиш учун асос бўладиган ҳолатлар ФПКнинг 224-моддасида берилган, бунга кўра, суд мажлисининг вақти ва жойи ҳақида тегишли тартибда хабардор этилган жавобгарнинг суд мажлисига келмаслиги; сиртдан иш юритиш учун даъвогарнинг эътироз билдирмаслиги; бундай тартибда иш кўриш учун суд ажрим чиқариши ва бошқа ҳолатлар юқорида баён қилинган.
Умумий тартибда суд мажлиси ҳақида қонунда кўрсатилган тартибда хабардор қилинган жавобгар суд мажлисига келмаган тақдирда ва унинг иштирокисиз чиқарилган ҳал қилув қарори сирт­дан чиқарилган ҳисобланмайди. Жавобгар бу ҳал қилув қарорини сиртдан чиқарилган ҳал қилув қарори сифатида қайта кўрилишини сўраб, ариза беришга ҳақли эмаслиги ФПКнинг 235-моддасида кўрсатилган. Бундай ҳолларда шикоят (протест) ишни кўрган судга эмас, балки умумий тартибда юқори судга апелляция тартибидаги қоидага асосланган ҳолда берилади.
2. Айрим ҳолларда суд амалиётида суд хабарлари, чақирув­ларига оид қоидаларга риоя этмасдан, суд мажлисига келмаган шахсларга нисбатан сиртдан ҳал қилув қарорини чиқариш ҳоллари ҳам учрайди. Шу боисдан ҳам ушбу қонуннинг иккинчи қисмида ФПКнинг 132-139-моддаларида назарда тутилган қоидаларга асосан хабардор қилинган жавобгар суд мажлисига келмаган бўлса, суд келмаган шахсга нисбатан ҳал қилув қарорини чиқариши сирт­дан иш кўриб чиқарилган ҳал қилув қарори бўлиб хисобланмас­лиги, бундай тартибда умумий асосда кўриб ҳал этилган иш ҳисоб­ланишига аҳамият бериши лозим. Масалан: суд хабарлари ва чақирувларига кўра, чақирув қоғозини етказиб беришдаги иш юри­тилаётган вақтда манзилни ўзгартириш, жавобгарнинг яшаш жойи номаълумлиги ва шу бобда кўрсатилган айрим қоидалар сиртдан иш юритиш тартибида ҳал қилув қарорини чиқариш тартибига нисбатан татбиқ этилмайди.
Бундан ташқари, жавобгар бундай ҳал қилув қарорини сиртдан чиқарилган ҳал қилув қарори сифатида қайта кўрилишини сўраб, ариза бермасдан, балки умумий тартибда шикоят бериш (прокурор протест келтириш) йўли билан қайта кўриш масаласини илтимос қилишга ҳақли бўлишига қонун йўл қўяди.