Ўзбекистон респубикаси

Джозеф М.Джуран (Joseph М. Juran, 1904 йилда таваллуд топган) – сифат соҳасида Э.Демингдан кам бўлмаган даражада машҳур бўлган америкалик мутахассис, Халқаро сифат академиясининг академиги. Унинг “Сифатни бошқариш бўйича маълумотнома” (Handbook for Quality Control) деб номланган китоби 1951 йилда АҚШда нашр этилган ва унда авалам бор “сифатни бошқариш” тушунчасига таъриф берган. 1963 йилда “Маълумотнома”га кескин ўзгартириш киритилган иккинчи кенгайтирилган нашри чоп этилган. 1964 йилда Джураннинг “Корхонани бошқаришга революция” номли машҳур китобини чоп этган.
Дж. Джуран биринчи бўлиб сифат назоратидан сифатни бошқаришга ўтишни асослаган. У томонидан таниқли – сифатни бошқариш бўйича ишларни узлуксиз ошиб боришнинг асосий босқичларини аниқловчи ва кейинчалик пайдо бўлган кўплаб моделларга намуна сифатида хизмат қилган, вақтсиз фазовий модел яъни “сифат спирали” (Джуран спирали) (2.6-расм) ишлаб чиқилган.

Дж. Джуран йиллик сифатни яхшилаш концепцияси – AQI (Annual Quality Improvement) концепциясининг муалифи бўлиб ҳисобланади. Джуран сифатни яхшилаш – бу инсон янги рекорни ўрнатишга интилиши билан алоқадорлигидек, сифат соҳасидаги ишларнинг амалда эришилган натижаларини оширишдир. Менежмент фалсафасида доимий яхшилаш сменада барқарор сиёсатдан, сиёсатни ўзгаришга ўтиш назарда тутилади. AQI концепциясида асосий эътибор узоқ муддатли натижалар ва янада юқори рақобатбрдошлик стратегик қарорларга қаратилади.
AQI нинг асосий тамойиллари қуйидагилар бўлиб ҳисобланади:

• 
  раҳбарият томонидан корхона фаолиятининг барча даражаси ва барча соҳаларида сифатни яхшилашни режалаштириш;
  
• 
  сифатни бошқариш соҳасида хатоларни олдини олиш ва рўйхатдан чиқаришга йўналтирилган чора-тадбирларни ишлаб чиқиш;
  
• 
  маъмурийдан (юқоридан буйруқ), маъмурий фаолиятни такомиллаштириш билан биргаликда сифат соҳасидаги барча фаолиятларни режали бошқаришга ўтиш.
  

Корхонада AQI концепциясини амалга ошириш учун қуйидагилар назарада тутилган комплекс чора-тадбирлар амалга оширилади:

• 
  сифатни яхшилашнинг йиллик дастурини тузиш;
  
• 
  сифатни яхшилаш, уни ўлчаш ва баҳолаш усуллари ишлаб чиқиш;
  
• 
  статистик усулларни ўқитиш ва уларни амалиётга жорий этиш;
  
• 
  маъмурий соҳада ишларни ташкиллаштиришни такомиллаштириш.
  

Дж. Джуран томонидан сифатни таъминлашга иқтисодий ёндашишнинг асослари шакллантирилган. Джурангача кўплам мутахассислар таннарх таҳлилини муайян турларини қўллашни эълон қилишган бўлсада, бироқ у ўзининг “Сифатни бошқариш бўйича маълумотнома”сида биринчи марта сифатни таъминлашга харажатларни синфлаштирган яъни нуқсонларни олдини олишга харажатлар, сифатни баҳолашга харажатлар, ички рад этишлар оқибатида ва ташқи рад этишлар учун каби харажатларга синфлаштирган.
Джуран 1979 йил АҚШда таркибида кўплаб мутахассислари ва кенг миқёсаги хизматларни қамраб олган Сифат институтини ташкил этган.