Сифатни таъминлаш. 3.14-расмда келтирилган схемада сифат сиёсатини шакллантириш ва уни ўзаро сифат тизими доирасида амалга оширишда “сифатни таъминлаш” деб аталувчи комплекс чора-тадбирларни қамраб олади. Сифатни таъминлаш ўзида ўрнатилган талабларни бажариш учун зарур бўлган барча тизимлаштирилган ва режалаштирилган фаолият турлари қамраб олади. Бундай фаолият турларига сифатни режалаштириш, сифатни тартиблаштириш, сифат назорати киради. Сифатни таъминлаш схемаси 3.9-расмда келтирилган.
Сифатни таъминлаш бўйича фаолиятни тасдиқлаш учун барча ўтказилган ишла бўйича мувофиқ равишда ҳужжатларни юритиш зарур. Сифатни таъминлаш бўйича фаолият натижалари маҳсулот ёки хизмат сифат талабларини қаноатлантиришга кафолат бўлиб ҳисобланади. Сифатни таъминлаш бўйича барча чора-тадбирлар сифатга бўлган талабларга асосланади. Сифатга бўлган талаблар истеъмолчиларнинг эҳтиёжларини тўлиқ акс эттириши лозим.
Сифатни бошқариш – сифат соҳасидаги сиёсат, мақсадлар ва жавобгарликларни аниқлаб ҳамда уларни сифат тизими доирасида сифатни режалаштириш, сифатни оператив бошқариш, сифатни таъминлаш ва сифатни яхшилаш воситалари ёрдамида амалга оширишни бошқарувчи функцияларини бажариш жиҳатларидир.
Сифат тизими – сифатни бошқаришни амалга ошириш учун зарурий ташкилий тузилма, усуллар, жараёнлар ва ресурслар мажмуасидир.
“Сифатни бошқариш” тушунчасига қуйидаги жиҳатлар киради:
1. Умумий жиҳатлар:
юқори бошқарув даражасида режалаштириш;
фаолиятларни тизимлаштириш ва усуллар, баённомалар, йўриқномалар кўринишида ҳужжатли расмийлаштириш;
барча ишлаб чиқариш ресурсларни ва ҳамма ходимларни жалб қилиш;
сифатни бошқаришда стандартлаштиришда ва шунингдек, халқаро стандартлардан кенг фойдаланиш;
доимий текшириш, акс алоқаларни ўрганиш ва тузатиш ҳаракатлари;
ходимларни сифатни бошқариш усуллари ва тажрибалари бўйича узлуксиз ўқитиш.
2. Техникавий жиҳатлар:
ишлаб чиқаришда сўнги жаҳон стандартлари ёки унинг даражасини оширувчи стандартлардан фойдаланиш;
зарурий назорат воситалардан фойдаланиб ишлаб чиқариш жараёнларининг ҳар бир босқичида маҳсулотни назорат қилиш;
қурилмаларни текшириш;
барча жараёнларни бошқарилувчанлигини ва ҳар бир маҳсулотнинг кузатувчанлигини таъминлаш;
технологияни доимий равишда кўриб чиқиш.
3. Иқтисодий жиҳатлари:
сифат иқтисодиётини бошқариш;
сифат учун маблағларни режалаштириш (сифат тизимини ишчи ҳолати, ходимларни ўқитиш, бозорни ўрганиш, назорат, текшириш, ишлаб чиқаришни жиҳозлаш, мустақил экспертларни жалб қилиш, ходимларни рағбатлантириш ва х.к.) учун харажатлар.
4. Бошқарув жиҳатлари:
сифат соҳасидаги сиёсат аниқлаш ва ҳар бира ходимнинг ваколати ҳамда муайян мажбуриятларини тақсимлаш;
турли хил сифатни бошқариш усуллари ва тажрибалари ҳамда усулларни бажаришни текширишдан фойдаланиб расмийлаштирилган сифатни бошқариш методологиясини ишлаб чиқиш;
йиллик бюджет режасида сифат учун зарурий маблағлар сметасини режалаштириш;
сўнги илмий-техник ишланмалар ва талаблардан фойдаланиб ишлаб чиқаришни мўлжаллаш;
экология ва меҳнат хавфсизлиги меъёрлари бажарилишини назорат қилиш.
Маҳсулот сифатни ошириш ва жараёнларни самарали бошқаришни таъминлаш учун халқаро амалиёт тажрибалари натижаларига кўра корхонада сифатни бошқариш тизимини жорий этиш тавсия этилган. Бу тизим бошварилиши мураккаб бўлаган ва динамик объектларни бошқариш учун қўлланилдиган мақсадли дастурий-турнинг интеграллашган бошқарув механизмларига тааллуқлидир. Бундай сифатни бошқариш механизмларини ташкиллаштириш ишлаб чиқариш-сотишнинг барча элементларини ишчи ҳолатига мувофиқ, барча турдаги йўқотишларни камайтиришга мўлжалланган.
Сифатни бошқариш тизимини жорий этишда сифатни таъминлаш ва оширишга боғлиқ амалга ошириладиган брача бошқарув функцияларини ташкилий бирлаштириш максад сифатида қаралади. Бундай тузилма доирасида сифат ва ишлаб чиқариш самарадорлиги, иўлаб чиқариш меҳнатини ошириш, янги маҳсулотни ишлаб чиқиш ва уни ўзлаштириш, у билан тадқиқотларга алоқадор барча ишларни мувофиқлаштириш кўзда тутилади. Бундац тузилма схемалари ташкилотнинг барча иқтисодий ва ишлаб чиқариш кўрсаткичларини ошириш бўйича ҳамма ходимларнинг жавобгарлигини ошириш учун ташкилий тузилмани яратишга имкон яратади.
Маҳсулот сифатини бошқариш ГОСТ 15467-797 стандартига мувофиқ қуйидагича таърифланади:
